Yıkıntı ve şiddet imgelerinin estetik bağlamda sanat yapıtına taşınması

Abstract

Bu çalışmada şiddet ve yıkıntı imgelerinden seyirlik birer görüntü olarak duyulan haz ve bu imgelerin sanat yapıtlarında ele alınması incelenmiştir. Şiddet kavramı açıklanmaya çalışılırken sübjektifliği üzerinde durulmuş, yıkıntı kavramı ise fiziksel sonuca işaret eden anlamı yanında, tahribat ve işlevsizleştirme etkisinde kalmış fiziksel olmayan sonuçları da kapsayan bir kategori olarak ele alınmıştır. Bu imgelerden duyulan hazzın ön koşulu, tehlikeyle aramızda bulunan mesafedir ki, sanat yapıtındaki temsiliyet sayesinde izleyici ile olay arasındaki mesafe daha da açılır. Şiddet ve yıkıntı imgeleri ile estetik arasında ilişki kurulurken Yüce'nin estetiği ekseninde ele alınmıştır. Estetik beğeni yargısı, aklın eşlik ettiği ama ağırlıklı olarak duyularla varılan bir yargı olduğundan, bu yargının ahlaki olarak eleştirilmesi sorunu üzerinde durulmuştur. Bu anlamda sorgulamasının yapılamayacağı ya da yapıtta neyin temsil edilip edilemeyeceği kısıtlamasının sanatta yer alamayacak bir sansür olduğu açıklanmıştır. Trajedi ve dehşetin yapıtın estetiği içinde seyirlik birer imgeye dönüşmesi, kurbana haksızlık ya da gerçekte yaşanan şiddeti yansıtmaktan çok uzak görülebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, yapıt bir temsildir ve felaketin yerini doldurmak gibi bir iddiası olamaz. Metin içinde şiddet ve yıkıntı imgelerine duyulan ilginin karşılaşıldığı alanlar (dark tourism, bilgisayar oyunları, televizyon vb.) ve günümüzde gösteri olarak sahnelenen şiddet ele alınmıştır. Şiddet ve yıkıntı temasını ele alan yapıtlar farklı disiplinler üzerinden incelenmiştir. Belli bir himaye altında üretilen yapıtlarla, özerk olan yapıtlar arasında estetik bir üstünlük yoktur. Çünkü bir sanat yapıtının iktidarla organik bir bağı olması, bir gücün himayesi ve siparişi ile üretilmiş olması, estetik beğeni ve haz uyandırmasının önüne geçmiyor. Bu tür yapıtlarda şiddetin nasıl estetize edildiği gücün yapıtta nasıl temsil edildiğini gösteriyor ve ayrım noktası da burada başlıyor.

The pleasure taken by the images of violence and ruins while these images became subject of watching/spectating and the representation of these in the art works, were analysed in this text. Trying to explain the concept of violence, the text accentuated the subjectivity of it. On the other hand, the concept of ruin, was analysed not only regarding its meaning referring to the consequence of physical violence but also as a category containing non-physical conclusions affected by devastation and defunctionalization. As the pre-condition of the pleasure taken through these images is the existence of some distance between us and danger;the distance between the audience and the incident itself expands more due to the representation in the artwork. The relation between the images of violence and ruins and the aesthetics was analysed in the axis of the aesthetic of sublime. As the judgement of aesthetic taste is the one accompanied by the intellect but predominantly reached through senses, the question of the ethical critic of this judgement was accentuated indeed. This text claims that this couldn't be questioned in this context. Doing so or restricting the content of the representation in an artwork would mean a censorship which must not exist in arts at all. The transtion of the tragedy and the terror to the images to watch/spectate as part of the asthetics of the work, could be seen far away from reflecting the injustice faced by the victim or the violence taking place in reality. However, It must not be forgotten the fact that the work is a representation and doesn't actually claim to replace itself with the disaster.In today's life, the areas where the interest to the violence and the images of ruins became concrete (dark tourism, video games, television etc.) as well as the violence staged as 'spectacle' were discussed deeply in this text. Thereafter, the artworks having the theme of violence and destruction were traced all along the text through different disciplines. There is not any relation of aesthetic superiority between the works created 'under escort' and the ones which are autonomous. Because, having organic relations with the power or being produced with any power's safekeeping or by its order, doesn't prevent its aesthetic taste or its creation of pleasure for an artwork. How violence was aestheticized in an artwork shows how the power represented in it indeed and the decomposition point starts just there.