Liszt`in rapsodileri ve bestecinin `İspanyol Rapsodisi` adlı eserinin incelenmesi

Abstract

Ünlü besteci Franz Liszt'in (1811-1886), rapsodilerinde, etkilendiği Çigan müzisyenlerinin performans tarzlarına ait özellikleri ve eserleri icra ederlerken kullandıkları kendilerine özgü müzikal materyalleri tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma, Giriş ve dört ana bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde, bestecinin Macar Rapsodileri ve Macar etkisinde yazdığı diğer eserlerinin ortaya çıkmasına vesile olan Macaristan ziyaretlerine değinilmiş, çalışmanın amacı ve bu amaca ulaşmak için izlenen yol belirtilmiştir.Birinci bölümde, bestecinin hayatı anlatılmış, bestecinin etkisinde kaldığı Çigan müzisyenler sosyal açıdan incelenmiş, performans tarzları ve kullandıkları kendilerine özgü olan materyaller tespit edilmiş ve Liszt'in bu materyalleri nasıl ele aldığı anlatılmıştır. Ayrıca Liszt'in, Macar Ulusal müzik tarzına dair önemli bir kaynak olan, geleneksel Verbunkos müziğini ele alış biçimi tespit edilerek, rapsodilerinin tümünde sıklıkla kullandığı ve bu sayede ton geçişlerinde oldukça esnek davranabildiği Verbunkos gamları açıklanmıştır.İkinci bölümde, Macar Rapsodileri'ne temel oluşturan Macar Ulusal Melodileri ve Macar Rapsodileri bu bağlamda incelenmiştir.Üçüncü bölümde, bestecinin İspanyol Rapsodisi adlı eserinin içinde bulunan La Folia teması ve Jota dansı araştırılmış ve aynı bağlamda eser incelemesi yapılmış, diğer rapsodilerde işlenen materyaller bu rapsodide de tespit edilmiştir.Son olarak çalışmanın sonuç kısmını oluşturan dördüncü bölümde, incelemelerle tespit edilen tüm detaylar genel bir çerçevede açıklanmıştır.Anahtar kelimeler: Liszt, Çigan müzisyenleri, Çigan müzisyenlerin performans tarzları, Verbunkos, Verbunkos gamları, Macar Ulusal Melodileri, Macar Rapsodileri, La Folia, Jota, İspanyol Rapsodisi.

This study aims at identifying the specific musical materials that the gypsy musicians used and their performance features that imposed the rhapsodies of the famous composer Franz Liszt (1811-1886). It is composed of an introduction as well as four main parts.The introduction part refers to the Hungarian Rhapsodies of the composer and his visits to Hungary, which lead to the other works written under the effect of Hungary. It also informs about the aim of the study and the path followed through the study.Part one includes the biography of the composer, a social study of the Hungarian gypsy musicians that affected the composer, an identification of their performance styles and the specific materials they use and Liszt's approach for these materials. In addition, it explains how Liszt approaches the traditional Verbunkos music which is an important source for Hungarian national music and explains the Verbunkos scales that he uses frequently in his rhapsodies in a way that could be flexible in tonne transitions.In the second part the Hungarian national melodies that form the base of the Hungarian Rhapsodies and the Hungarian Rhapsodies are examined.In the third part, the 'La Folia' theme and 'Jota dance' from within the composers work, named the Spanish Rhapsody is examined and the materials processed in other rhapsodies are also identified in this rhapsody.Finally, in part four, every detail identified in the study is summarized in a general frame.Key words: Liszt, Hungarian Gypsy musicians, Performance styles of the Hungarian Gypsy musicians, Verbunkos, Verbunkos scales, Hungarian National Melodies, Hungarian Rhapsodies, La Folia, Jota, The Spanish Rhapsody.