Kütahya Karakeçili Yörüklerinin havsız kirkitli dokumaları

Abstract

Orta Asya'dan gelerek Anadolu'yu yurt edinen Kayı boyuna bağlı Karakeçili yörüklerinin yoğun olarak bulunduğu yerlerden birisi de batı Anadolu'da Kütahya ve çevresidir. Geçim kaynaklarının başında gelen küçükbaş hayvan yetiştiriciliği ve buna bağlı olarak ürettikleri geleneksel dokumalar günümüze kadar ulaşmıştır. Tezimizin konusunu oluşturan Kütahya Karakeçili yörüklerinin havsız kirkitli dokumaları olarak yörede kilim, cicim (cecim), zili tekniğinde dokumlar yapılmıştır. Bu dokumaların atkı ve çözgüsünde kullanılan malzemeler kendi yetiştirdikleri koyunlardan elde ettikleri yündür. Geleneksel yöntemlerle boyadıkları bu yünleri dokuma hazırlık işlemlerinden sonra ıstar adı verilen tezgâhlarda dokumuşlardır.Günümüzde Kütahya ve ilçelerinde çeşitli köylerde yerleşik olarak yaşayan Karakeçili yörükleri geleneksel yaşamlarını az da olsa devam ettirmeye çalışmaktadırlar. Bu yaşam tarzının ayrılmaz bir parçası olan dokumalar bugün cami ve çeyiz sandıklarında varlıklarını sürdürmektedir. Dokumalarda kullanılan renkler Karakeçili yörüklerinin karakteristik renkleri olan kırmızı, siyah ve beyaz ile birlikte turuncu, sarı, mavi ve yeşildir. Belli başlı dokuma merkezlerine yakınlığı sebebiyle komşu iller ve sınır ilçelerle kültür alışverişi sayesinde motiflerde zenginlik hâkimdir. Bu çeşitlilikle birlikte yakın köylerde ve ilçelerde çeşitli dokuma grupları oluşmuştur.Yöredeki dokuma geleneği birçok merkezde olduğu gibi yaklaşık 30 yıl öncesine kadar devam etmiş ve son 10-20 yıl içinde tamamen bitmiştir. Ekonomik gelişmeler, hızlı sanayileşme, köyden kente göç ve bunun gibi çeşitli sebeplerden dolayı dokuma işi ile uğraşan kişi kalmamıştır.ANAHTAR KELİMELER: Kütahya Dokumaları, Karakeçili, Kilim, Cicim, Zili

Kütahya and its surroundings are western Anatolia, one of the places where the Kayakeçi of yürüks, which comes from Central Asia and makes Anatolia a homeland, is intensively located.The livestock breeding and the related traditional textiles produced at the beginning of the livelihood sources have reached to the daily level. Kütahya Karakeçili yürüks lepidopterous texture of the lattice as the fabric of the rug, cicim, the technique of the ring was made. The materials used in the weft and warp of these weaves are derived from the sheep they grow. These wools that have been dyed by traditional methods are weaved in looms called IStar after the weaving preparations.Today, the Karakeçili yürüks living in various villages in Kütahya and its districts are trying to keep their traditional lives at least. Weaving, an integral part of this lifestyle, continues its existence today in mosque and dowry chests. The colors used in the textures are orange, yellow, blue and green with red, black and white which are characteristic colors of the Karakeçili yürüks. Because of proximity to major weaving centers, neighboring provinces and border cities are rich in motifs thanks to cultural exchange. With this diversity, weaving groups have been formed in nearby villages and districts.The tradition of weaving in the region has continued as many centuries ago as it is in many centers, and it has been completely over in the last 10-20 years. Due to various reasons such as economic developments, rapid industrialization, migration from the villages to the cities, and so on, people who are dealing with weaving are not left.ANAHTAR KELİMELER: Kütahya Dokumaları, Karakeçili, Kilim, Cicim, Zili