Başlangıcından günümüze Türkiye`de sinema eğitimi ve sorunları

Abstract

Toplumu oluşturan bireylerin eğitilmesi, bir ülkenin kalkınması için en önemli önceliklerden biridir. Büyük medeniyetler inşa etmiş toplumların ortak özelliği eğitime önem vermiş olmalarıdır. Eğitim yapısındaki çözülme ve yozlaşma tarih boyunca pek çok devletin gerileme ve hatta çöküş sürecine girmesine yol açmıştır. Sanat da eğitimle çok sıkı bir ilişki içinde olan bir olgudur. Sanatsal bakışa sahip bireylerin yetişmesi ve bu bireylerin sanatı kabullenip sahiplenecek bilinç ve estetik düzeyine ulaşmasında da eğitimin rolü çok büyüktür. Bu yönleriyle eğitim ve sanat olguları birbirinden ayrı düşünülemez. Gerek Osmanlı Devleti'nin son yıllarında gerekse Cumhuriyetin ilk yıllarında eğitim ve sanata büyük önem verilmiştir. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı'nın son dönemlerinde eğitim ve sanat alanlarında başlayan atılımları çağdaş bir zemine oturtarak devam ettirmiştir. Atatürk'ün yaptığı devrimler incelendiğinde eğitime ve sanata verdiği önem açıkça görülmektedir. Cumhuriyet'in kuruluş yıllarından itibaren büyük halk kitlelerinin eğitilmesi ve ülke genelinde sanat anlayışının gelişmesi için geniş çaplı çalışmalar yapılmıştır. Ancak ilerleyen yıllarda eğitim olgusu, sıkı sıkıya bağlı olduğu üretim sürecinden uzaklaştırılmış, birtakım siyasi hedefler doğrultusunda pek çok kez yeniden tasarlanmış ve nihayetinde bir amaç olmaktan uzaklaşıp, insanların maddi kazanımlar elde etmek için kullandıkları bir araç haline gelmiştir. Buna paralel olarak ülkedeki sanat anlayışı da yıllar içinde gerilemiş ve toplumun her katmanına ulaşma özelliğini kaybetmiştir. Sinema sanatı, bu değişimden en çok etkilenen sanatların başında gelmektedir. Çünkü sinema, yapısı gereği toplumla en çok etkileşim içinde olan sanattır. Sinema sanatını meydana getiren yaratıcıların ve bu sanatın sunulduğu kitlenin kültürel niteliklerindeki değişimler bu sanatı doğrudan doğruya etkilemektedir. Üretime, aydınlanmaya, toplumsal ve ulusal bilince sahip çıkmaya dayandırılmış eğitim anlayışıyla yetişen kuşakların halkla bütünleşen sinema anlayışı yıllar içinde etkisini yitirmeye başlamıştır. Ellerindeki kısıtlı olanaklara rağmen toplumun her kesimine hitap etmeyi başararak Türkiye'yi dünyada en çok film üreten üçüncü ülke konumuna getiren sinemacılarımız, her şeyden önce toplumu oluşturan en küçük birim olan aile için filmler üretmişlerdir. Bu yapının bozulması, toplumun eğitim ve kültür yönünden geriye doğru gitmesiyle paralel olarak gerçekleşmiştir. Ülkemizde sinema eğitimi Prof. Sami Şekeroğlu tarafından, `Eğitim İçinde Üretim, Üretim İçinde Eğitim` ilkesiyle; usta-çırak ilişkisi içinde, çağdaş anlayışla, uygulamalı ve üretime dayalı örnek bir model olarak başlamıştır. Yıllar içinde Yükseköğretim Kurulu (YÖK)'nun sanat eğitimini temel gerekliliklerine aykırı olarak, kitle eğitimine dönüştürecek kararlar alması, bu alanın karmakarışık bir hale dönüşmesine sebep olmuştur. Toplumun kültürel yapısındaki bu bozulma sinemamıza da zarar vermiş, seyircisi ve yaratıcısını olumsuz etkilemiştir. Bu toplumun bir bireyi olarak benim şansım, üniversite yıllarında ve ardından çalışma fırsatı bulduğum kurumun çatısı altında köklü bir kültür ile yoğrulmam ve hocalarım sayesinde toplumun genelini etkileyen kültürel bozulmadan en az şekilde etkilenmemdir. ANAHTAR KELİMELER: Sinema, Türk Sineması, Eğitim, Sinema Eğitimi, Toplumsal Yapı

Education of individuals is one of the most important priorities for a country's development. Common property of societies which build big civilizations is to value education. Disintegration and corruption of education system caused many governments' regression and even collapse period. Art is a feature that has a very tight relationship with education. Education has a very big role to raise individuals that have a view of art and also increase their awareness and esthetic level to accept and embrace art. With these properties education and art can't be thought separately. Great importance had been given to education and art during final years of Ottoman Empire and also the first years of the Republic. During final periods of Ottoman Empire, Mustafa Kemal Atatürk who is the founder of our Republic continued developments started in education and art by implementing them in a modern foundation. Importance that Atatürk has given to the education and art can be seen clearly when his refoms are examined. Since the first years of the Republic's establishment, there had been country wide scale of studies for the education of mass populations and the development for sense of art. But, within the following years education feature got separated from the manufacturing process which used to be very close. Due to some political targets this had been re-designed many times and at the end lost its ability of purpose. It became a monetary gain tool for people. In parallel to this, sense of art had also regressed and lost the ability to reach every layer of society. Art of cinema was one of the most affected among other types of art. Because cinema is an art that has the most interaction with society due to its nature. Changes in the cultural properties of creators of cinema art and the society whom this art is presented, affect the art itself directly. Sense of cinema art combining a generation which are educated with and understanding of embracing manufacturing, enlightenment, protecting social and national awareness and the population started to lose its impact within the following years. Despite limited possibilities, our film makers who accomplished to reach every layer of society earned the rank of third most productive country for Turkey. Their primary subject was the families which are the smallest unit of a society. Deterioration of the structure happened in parallel to regression of the society's education and culture levels. In our country there is a new applied model, started with the principle `Production within the Education, Education within the Production`; which consist of master-apprentice relationship and modern understanding. During following years Board of Higher Education (YÖK) separated the art education from the primary education which caused this area to be very complicated. Regression of the cultural structure of the society also damaged cinema and impacted film makers and the viewers in a negative way. My chance as an individual of this society is to be kneaded with long-established culture during my university years and also in the same institution that i had the oppurtunity to work. Thanks to my teachers, this helped me to be affected at the very least by cultural corruption. KEYWORDS: Cinema, Turkish Cinema, Education, Cinema Education, Social Structure