Cumhuriyet Dönemi Türk resminde insan figürü

Abstract

İnsan figürü tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar sanatın nesnesiolmuştur. Resim sanatı tarihinde insan figürü farklı anlayışlar bağlamında çokfarklı üsluplar içinde ortaya konmuştur. Bu farklı yaklaşımlar ve üsluplardönemlerinin özelliklerini yansıtmıştır. Türk resim sanatında, insan figürünü konualan örneklerin 18.yüzyılın ikinci yarısına kadar minyatür dalında verildiğinden sözedilmektedir.1794 yılında Mühendishane-i Berri Hümayun'da 1835'te Mekteb-Harbiye'de resim derslerinin verilmeye başlamasıyla, Osmanlı Türkiye'sinde batılıanlamda resim sanatı başlamış oldu. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin 1882'de kurulup1883'te eğitime başlamasıyla resim sanatı daha akademik bir yaklaşımla elealınmaya başladı.Türk resim sanatında insan figürasyonu, cumhuriyet döneminde de batıresminden etkilenmekle beraber Türk sanatçıların, İslâmi gelenekler bağlamındasüregelen insan ve hayvanların tasvirine yönelik tavırlar ile de bir tür mücadelelerisöz konusu olmuştur. 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren fotoğrafın bir araçolarak kullanılması, batı resminde olduğu gibi, Türk resminde de insan tasvirlerinin'realist' bir şekilde ortaya konulmasını kolaylaştırdığı söylenebilir. İslam'da sözkonusu olan surete karşı tavır, haliyle İslam sanatlarında da etkisini göstermiştir.İslam sanat anlayışında, canlı ve cansız varlıkların tasvirinde katı naturalist biranlayış benimsenmemekle birlikte bunlar çoğunlukla stilize edilerek yorumlanmıştır.Ancak genel olarak, İslam'da geçmişten, minyatür geleneğinden gelen soyutgüzellik ve kavramsal yorum anlayışının öne çıktığı söylenebilir. Dolayısıyla Türksanatçıları arasında da naturalist denebilecek insan tasvirine karşı bir tedirginlik veçekingenlikten de söz edilebilir. İnsan figürünü konu alan Türk sanatçıları insantasvirine karşı bir takım katı dinsel tutumları fotoğraf vasıtasıyla daha kolayaşmıştır. Fotoğraf ressamların dolaylı gözlem araçlarından biri olmuştur. Türksanatçıların batıdaki eğitim deneyimlerinden elde ettikleri kazanımlardan biri de,resimsel tasarımın alt yapısını oluşturan, doğrudan gözleme dayalı desençalışmalarıyla organik figür pratiğini elde etmiş olmalarıdır.Burada `Cumhuriyet Dönemi Türk Resminde İnsan Figürü` başlığı altında elealdığımız sanatta yeterlik eser metninde, Cumhuriyet Dönemi Türk Resminde İnsanFigürü'nün tarihsel süreçteki gelişimi, dönemler, akımlar, gruplar ve bireyseleğilimlerin baskın hale gelmeye başladığı 1960 sonrasında ise tek tek sanatçılaraçısından ele alınıp, sanatçıların çalışmalarından örneklerle irdelenmiş ve kendiresimlerimle ilişkileri değerlendirilmiştir.

The figure of human being has become object of the art from the beginning ofhistory to present. During the history drawing art has been presented in manydifferent styles in terms of different perceptions. Those different styles andperceptions have reflected the characteristics of their eras. Turkish drawing art haspresented its examples of human figure in miniature branch until second half of 18thcentury. With start of art classes at mühendishane-i berri humayun in 1794 andmekteb-i harbiye in 1835, art as in western style has begun in otoman turkey. WhenSanay-i Nefise Mektebi was found in 1882 and started education in 1883 the art ofdrawing was started to be perceived in a more academic perception. While humanfigure in turkish art of drawing has been affected from western art, in Republican eraThere has been a kind of struggle against the negative attitute of the fore comingislamic conventional behaviour of turksh artist. It can be claimed that the use ofphotography as a tool since the last guarter of 19th centurg, has made the use ofrealistical human figure easier in turkish art as in western art. The negative attituteagainst the subject image has naturally shown some effects on Islamic art. Althoughthere isn't a very solid naturalistic conception in drawing of alive or lifeless objectsin ıslamic art, those has generally been interpreted in styles. However generally ıtcan be said that in Islam conceptual interpretation and abstract beauty which comesfrom past and tradition of miniature have become more important so we can also talkabout a shgness or disturbance against human figure which can be called as naturalistamong turkish artists, turkish artists have been able to overcome a number of rigidattitutes against human figure with the help of photography.photography has becomean indirect observatory tool for artists. One of education experience is that they haveVIIhad the practice of organic figure and design works bassed on direct observationwhich creates the basics of pictorial design.In 1960, when the development of the human fıgure in the Republican periodTurkish painting started to become dominant in the historical process, periodsmovements, groups and invidual tendencies became dominant in the text of thecompetence in art that we have studied under the title of human fıgure in theRepublican Period Turkish Painting, the works of the artists were examined withexamples and related to my own pictures.