Kabartma tekniği ile şamdan uygulamaları

Abstract

`Kabartma Tekniği ile Şamdan Uygulamaları` başlıklı tezimizde eser uygulamalarına temel oluşturmak amacıyla, konuyu tarihsel süreci içinde 'kabartma tekniği' ve 'şamdan formları' adı altında iki ana başlıkta inceledik. Tezin amaç, kapsam ve yönteminin anlatıldığı giriş bölümünden sonra ele aldığımız ikinci bölümünde, kabartma tekniğinin; tarih öncesi dönemden, Cumhuriyet Dönemi'ne kadar, duvar kazımaları ile başlayıp, seramik çanak çömlek ile devam eden süreçteki örneklerine yer verilmiştir. Günümüzde dünya müzeleri ve özel koleksiyonlarda yer alan kabartma tekniğinin seramik objelerde ve mimaride sayısız uygulamaları olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde Anadolu Selçuklu Dönemi'ne tarihlendirilen kabartma teknikli seramiklerin gelişimi anlatılmıştır. Dördüncü bölüm şamdan formunun tanımı ve tarihçesini kapsarken, sanat tarihinde yer alan son bölümde ise, İslam medeniyetlerinde, Türkler'de ve farklı kültürlerdeki şamdan form ve teknikleri üzerinde durulmuştur. Maden sanatında kabartma tekniğiyle yapılmış şamdan formları ve az sayıda sır altı tekniğinde yapılmış mavi-beyaz bir grup şamdan ile Avrupa'da üretilmiş İznik şamdanlarının taklitleriyle karşılaşılmıştır. Altıncı bölüm; teorik bilgilerin ışığında uygulanan eserlerin yapım aşamaları ve sonuçlarını derleyen eser raporu şeklindedir. Araştırmalar sonucunda, hedeflenen formlara uygulanacak teknikler üzerine yoğunlaşılmış, formların tasarımı yapılmış, Anadolu Selçuklu mimari örneklerinden ilham alınarak, Ejderli Şamdan'da kalıp çıkartmada CNC (Computer Numerical Control) teknolojisi ve plaka çoğaltmada geleneksel yöntem, Kufi Kitabeli Sfenksli Şamdan'da kalıp çıkartma ve plaka çoğaltmada geleneksel yöntem, Hayvan Mücadele Sahneli ve Kuşlu şamdanlarda ise, silikon kalıbı ile desen aktarımı ve presleme makinesi ile plaka çoğaltma yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca, iki renk uygulanan Hayvan Mücadele Sahneli Şamdan'dan mor renkli olarak yapılan eserde, kabartma ile ajur tekniği bir arada uygulanmıştır. İki farklı formda üretilen şamdanlar bombeli altıgen ve altıgen prizma olmak üzere, dört farklı desende beş adet şamdan tasarlanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Kabartma tekniği, Seramik, Şamdan, Selçuklu Sanatı, Sembol.

We analyzed the subject matter under two main titles, namely, relief technique and candlestick forms, in the course of their historical development in order to lay down a basis for work applications in our dissertation titled `Candlestick Applications by Virtue of Relief Technique.` Following a preamble chapter where the purpose, scope, and method of the dissertation are described, the second chapter provides for examples of the relief technique from pre-historic times, till Republic Period. This relief technique, which had manifested itself in the form of engraving in ancient times, reached a mature level in glazed bricks with plant and animal patterns and figures in later ages. Today, it has been discovered that there have been innumerable applications of this relief technique which has found its way into all global museums and exclusive collections when it comes to ceramic objects and architecture. The third chapter deals with the developments in ceramics with relief technique which dates back to Anatolian Seljuk times. Fourth and fifth chapters focus on the history of Candlestick form as well as its forms and techniques used in different known cultures in Islam civilizations, Europe and Turks. While one may come across magnificent candlestick forms designed with relief technique in metal art, İznik candlesticks in the blue-white group under the glaze which were also imitated in Europe were unearthed, albeit less in number. The sixth chapter reads like a work report bringing together the production stages and results of works applied in the light of theoretical knowledge. Based on researches focus was on techniques applicable to targeted forms CNC, silicon molded pattern transform, mold relief with traditional method, plate reproduction with pressing techniques. Forms were designed, inspired by architectural samples representing the Anatolian Seljuk era, 5 candlesticks in four different designs were created in two different forms: hexagon and hexagon which is curved shaped.KEYWORDS: Relief technique, Ceramic, Candlestick, Seljuk's Art, Symbol.