Jonathan Harvey`nin Bhakti adlı eserinin analizi

Abstract

2000'li yılların başından itibaren, özellikle internetin giderek yaygınlaşmaya başlamasının sağladığı ivmeyle, müziğin bilimsel boyutunu temel alan yapıt, makale ve araştırmalara daha kolay ulaşmaya başladık. Çağımızın vazgeçilmez bir gerçeği olan bilgiye ulaşmadaki kolaylıklar herkes gibi bestecileri de bazı gerçekliklerle yüz yüze getirdi.Özellikle 70'li yıllarla birlikte, fizik ve matematik gibi alanların müziği ve ses olgusunu kavrayışımıza etki etmesi, spektral, fraktal ve benzeri kuramlar üzerinden önerilen farklı yaklaşımların ortaya çıkmasını da beraberinde getirmişti. Dinleyicinin geleneksel yordamlarla bağından kaynaklanan bazı alışkanlıklardan özgürleşerek, kitleden uzaklaşma pahasına kendini ifade etmekten çekinmeyen bilim odaklı bu bakış, özellikle yöntem, tını, çalgılama ve biçim konusunda farklı bir perspektif sundu. İşte tam da bu kırılma noktasının merkezinde bulunan bestecilerden biri olan Jonathan Harvey'nin tarihsel olarak bu ilginç noktada konumlanması bu yapıta odaklanmamda itici güç olmuştur. 20'li yılların cüretkâr ve işlevsel sistem arayışlarından yola çıkarak 70'lere uzanan serializm, minimalizm ve spektralizm gibi doktriner ve yarı-doktriner kuramların bütünlükçü yaklaşımlarının ortasında bulunan, buna rağmen bireysel tercih ve eğilimlerinin peşinden giderek kendine özgü bir `damga` yaratabilmeyi başarmış bir besteci olan Harvey kanımca oldukça ilgiye değer bir konumdadır. Bhakti, 70'lerin gözde bir kavramı ve daha çok IRCAM merkezli bir tanım olan musique savante vizyonunun getirdiği ivmenin de etkisiyle bestecinin müzik dilini ve tarihsel konumunu anlamak açısından çok iyi bir örnektir.20. yüzyılın ilk yarısı, dünyayı bilimsel teorilerle anlamak ve ona yön vermek perspektifi ile inanç olgusuna vurgu yapan soyut önermeler, olguları sadece eldeki verilerden yola çıkarak okumaya ve anlamaya çalışan birbirine karşıt iki bakış açısı arasındaki kutuplaşmaya sahne olmuştu. Bu durum -bazı kabulleri ve uzlaşmaları bir kenara koysak bile- anlayışlar ve ekoller arasında bazı çatışmaların hâlâ tazeliğini koruduğunu bize hatırlatmakta. 20. yüzyılda doğup 21. yüzyılda üretime devam eden besteciler olarak, çağımızda olan bitenlere tek bir açıdan bakarak yönümüzü doğru tayin edemeyeceğimizi, bulunduğumuz konumu daha iyi okuyabilmek adına anlamamız gerekir. Pozitivizmin arkasında saf tutan bakış açısı ile soyut maneviyat arasındaki restleşmede belirli bir taraf seçmeme kararının Harvey için oldukça cesaretli, bir o kadar da zor ve riskli bir tercih olduğunu özellikle vurgulamalıyız. Bhakti'de kullanılan dizisel, tınısal ve betimleyici çalışma sistematikleri, farklı bir coğrafyaya ait manevi bir perspektifle kurduğu içsel bağların yanı sıra bunları kendine özgü ve son derece pratik işleyen yöntemlerle sunma başarısı, günümüz kuşakları ve gelecek kuşaklar için oldukça değerli bir örnek oluşturmaya adaydır. Bu nedenle yapıt, salt sistematik bir teknik analiz yerine bu tarihsel konumu göz önünde bulundurularak analiz edilmiştir. Yapıtın bestecinin üretimi içerisindeki yeri, bestecinin diğer yapıtlarıyla ve dönemin bestecilerinin üretimleriyle ilişkisi onun tarihsel konumunu anlayabilmemiz açısından önemlidir. Çalışmamız Bhakti'nin tarihsel konumu üzerinde de ağırlıklı olarak durmaktadır.

Since the early 2000s, especially with the momentum provided by the internet coming into more widespread use, we have been able to have easier access to works, papers, and research focusing on the scientific aspects of music. Ease of access to information, which is an essential aspect of our age, made everyone, including composers, to face certain facts.Especially during the 70s, introduction of fields such as physics and mathematics into music and the phenomenon of sound by way of software languages, brought about different perspectives based on spectral, fractal and similar theories. As a matter of fact, this science-oriented perspective, independent of some habits stemming from its connection with the listeners based on traditions, expressing themselves without hesitation even at the risk of alienating the listeners, provided a different perspective especially on methods, timbre, instrumentation and form. One of the composers who was at the epicenter of this breaking point was Jonathan Harvey, and the fact that he was positioned at such crucial point in contemporary music has been the primary reason to select Bhakti as the subject of my research. Stemming from highly courageous and functional systems of 1920s up until the 70s, being located at the exact center of the holistic approaches brought by some doctrinaire and semi-doctrinaire theories such as serialism, minimalism, and spectralism, Harvey has been able to follow his personal preferences and tendencies, and create an idiosyncratic signature. Therefore, in my opinion, Harvey's sonic world is fascinating. Bhakti, with the momentum brought by the musique savant vision, which was one of the favorite concepts of 1970s and was mostly centered around IRCAM, constitutes a great example for learning the composer's musical language and historical position.One must keep in mind that the first half of the 20th century, especially within the context of new theories put forward by the scientists and from the perspective of understanding and shaping the world, has witnessed the polarization between two opposing views: one that is based on abstract propositions that emphasize the phenomenon of belief, the other trying to interpret and understand the natural phenomena based only on the facts at hand. Furthermore, even if we set aside some concessions and reconciliations, we shouldn't forget that some conflicts between institutions and disciplines remain fresh. As composers who were born in the 20th century and continue to create in the 21st century, the fact that we have to realize in order to better understand the position we are in is that we cannot clearly chart our direction by looking at the goings-on of our age from only one perspective. Within this context, we should specifically emphasize that in this showdown between concrete positivist perspective and the abstract spiritual one, the decision not to choose a specific side may have been a highly courageous and risky choice for Harvey. Its serial, timbral and descriptive operating systems, its intrinsic connections with the spiritual perspective of a different geographical region, as well as its success in presenting all these with idiosyncratic methods that work in a highly practical manner, makes Bhakti a valuable output for today's composers and even future generations. Therefore, when analyzing the work, instead of adopting a purely technical approach, I preferred to analyze the work with its historical position. The work's position in composer's oeuvre and its position relative to the works of contemporary composers are all important considerations when it comes to pinpointing the work's position in history. For this reason, our study strongly emphasizes the historical position of Bhakti.