Süleymaniye Kütüphanesi Sultan Admed I koleksiyonundaki kitabeli ciltler

Abstract

Çok eski tarihlere dayanan cilt sanatı nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelmiştir. Binlerce yıllık geçmişi ile fevkalade eserler ortaya konulmuştur. Cilt sanatı Türklerin İslamiyet'e girmesinden sonra büyük bir gelişme göstermiştir. Bu gelişmenin sebeplerinden biri, yazı ve kitabın Müslüman Türklerce mukaddes sayılmasıdır. Yazı ve kitaba gösterilen bu özel ilgi, onun tezyinine ve ciltlenmesine de ayrı bir önem verilmesini sağlamıştır. Yüksek lisans tezi olarak yürüttüğüm bu çalışmada, Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan koleksiyonlarda ön araştırma yapılıp Sultan Ahmed I koleksiyonunun kitabeli ciltler açısından zengin olduğu tespit edilmiştir. Yeşil kumaşla kaplanan eserler dâhil koleksiyonun tamamını oluşturan yüz sekiz eser incelenmiştir. İncelenen bu eserler içerisinde on dokuz adet kitabeli cilt kapağına rastlanmıştır. Katalog çalışması kısmında eserler hakkında tarih, hattatı yazı çeşidi ebadı gibi bilgiler, yazı bulunan kap içi, kap dışı ve sertab fotoğrafları, kitap içerisinden detay fotoğrafları ve bu fotoğrafların şemaları yer almaktadır. Bu çalışmanın nihayetinde koleksiyonda incelenen kitabeli ciltler göz önünde bulundurularak iki adet cilt tasarımı yapıldı. Tasarımlar vektörel çizim haline getirildikten sonra kalıplar ve gerekli malzemeler hazırlanarak cilt kapakları yapılmıştır.

The historic art of book binding have been passed from generation to generation to the present day. With thousands of years of history and craftsmanship some wondrous handiwork have been produced. The art of book binding have improved drastically after the Turks adopted Islam. One of the reasons for this improvement is the fact that books and writings were sacred to Muslim Turks. The intimate interest for books have assured a special importance to the restoration and binding of books. In this study which I am prepetuating for my masters dissertation, preliminary resarch was conducted in the colletions that are present in the Library of Suleymaniye. It was determined that the collection of Sultan Ahmed I'st was opulent in binded and restored books. Hundred and nine seperate pieces were covered with green fabric have been examined. With in these pieces nineteen pieces that have covers with writings have been stumbled upon. The catalog study includes information about history and writing type/calligrapy, writings on the inner cover, external cover and sertab photos. With in the book detailed photos and photos of schemas are presented. In the end of this study, two volumes were designed considering the written volumes examined in the collection. At the end of this work two skin designs were made considering the skins examined in the collection.