Konik ışınlı bilgisayarlı tomografi kullanılarak osteomeatal kompleksin anatomik varyasyonlarının dudak damak yarıklı hastalar ile sağlıklı popülasyon karşılaştırılarak retrospektif değerlendirilmesi

Abstract

Osteomeatal kompleks (OMK), paranazal sinüslerin drenajı ve havalandırılması için anahtar bir alandır. Bu bölgedeki anatomik varyasyonlar OMK'nin daralmasına neden olmakla birlikte mukosiliyer klirensi bozup sinüslerin drenajını ve havalanmasını engelleyerek sinonazal enfeksiyonlar için ideal bir zemin oluşturmaktadır. Dudak damak yarığı (DDY) deformiteleri en sık görülen konjenital malformasyonlardan biri olmasına rağmen literatürde DDY hastalarının OMK anatomisini ve varyasyonlarını değerlendiren yeterli çalışma yoktur. Bu çalışma literatür araştırmamıza göre DDY hastalarında konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ile OMK bölgesini değerlendiren ilk çalışma niteliğini taşımaktadır. Diş hekimliğinde yaygın kullanılan radyolojik görüntüleme yöntemlerinden biri olan konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ile bu bölgenin anatomisi ve varyasyonlarının dudak damak yarıklı hastalar ve sağlıklı bireyler karşılaştırılarak retrospektif olarak değerlendirilmesi ile DDY hastalarında görülen anatomik farklılıkların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. OMK varyasyonları; konkal varyasyonlar (konka bülloza, paradoksal konka, bifid konka), nazal septum deviasyonu ve pnömatizasyonu, unsinat proçes varyasyonları (oryantasyon, deviasyon ve süperior ataçmanın pozisyonuna göre tipleri, unsinat bulla, bifid unsinat proçes), etmoid hücrelerin varyasyonları (Agger nazi hücresi, Haller hücresi, aşırı pnömatize etmoid bulla) olarak gruplandırılmış olup 100 sendromsuz dudak damak yarıklı hasta ile aynı sayıda kontrol grubunda olmak üzere toplam 200 hastada bu varyasyonlar karşılaştırılmıştır. Çalışmada en sık görülen anatomik varyasyon kontrol grubunda Agger nazi hücresi (%99), DDY grubunda ise Agger nazi hücresi ile konka bülloza (%97) olmakla beraber atelektatik unsinat proçes her iki gruptada en az görülen varyasyon olarak tespit edilmiştir. Bifid konka, unsinat bulla, bifid unsinat proçes, nazal septum deviasyonu, kondrovomeral birleşimde deformite görülme sıklığı DDY grubunda kontrol grubuna göre daha fazla oranda görülmüştür (p<0,05). Nazal septum pnömatizasyonu, bülböz konka bülloza ise kontrol grubunda DDY grubuna kıyasla daha fazla bulunmuştur (p<0,05). Sonuç olarak DDY ve kontrol grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiş olup cerrahi tedaviyi yönlendirebilmek için OMK'nin üç boyutlu anatomisinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Osteomeatal kompleks, anatomik varyasyonlar, dudak damak yarığı, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi.

Osteomeatal complex is a key area for the drainage and ventilation of the paranasal sinuses. The obstruction resulting from inflammation and anatomical variations in this region prevents the drainage and ventilation of the sinuses and provides an ideal basis for sinonasal infections. Although cleft lip and palate (CLP) deformities is one of the most common congenital malformations, there is not any previous record in the literature to evaluate the anatomy and variations of OMC in CLP patients. This thesis is the first study to evaluate the variations of OMC with cone beam computed tomography in CLP patients according to our literature research. In this thesis, we aimed to evaluate the anatomy and variations of OMC with cone beam computed tomography, one of the most widely used radiological imaging methods in dentistry by comparing CLP patients and healthy individuals and to reveal the anatomical differences in CLP patients. The variations of OMC, are group as conchal variations (concha bullosa, paradoxical and bifid turbinate), deviation and pneumatization of nasal septum, variations of uncinate process (uncinate bulla, bifid uncinate process, types according to orientation, deviation and the position of superior attachment), variations of ethmoid cells (Agger nasi cell, Haller cell, large ethmoid bulla), are compared in a hundred CLP patients without syndrome and in a hundred patients as a control group. The most common anatomic variation in this thesis was Agger nasi cell (99%) in the control group, Agger nasi cell and concha bullosa (97%) in the CLP group, and also the atelectatic uncinate process was the least observed variation in both groups. The incidences of bifid turbinate, uncinate bulla, bifid uncinate process, nasal septum deviation, deformity in chondrovomeral junction are higher in the CLP group than in the control group (p<0.05). However the incidences of pneumatization of nasal septum, bulbous concha bullosa are higher in the control group than in the CLP group (p<0.05). As a result, statistically significant differences are found between CLP and control groups, and three dimensional anatomy of OMC should be well known in order to guide surgical treatment.Key Words: Osteomeatal complex, anatomic variations, cleft lip palate, cone beam computed tomography.