Ergenlerde benlik kavramı

Abstract

- 63 - V. ÖZET Yurdumuzda herhangi bir ruhsal problem nedeniyle psikolog veya psikiyatristlere gitme gereği duymayan normal gençlerle ilgili deneysel çalışmaların az oluşu, konuya yönelmemizi sağladı. Bu çalışmada amacımız, ülkemizdeki adolesanların benliklerini nasıl algıladıklarını, bu dönemi yaşayan gençlerimizden öğrenmektir. Böylece, konumuza en uygun anket olacağını düşündüğümüz Offer' in Öz-Benlik Anketi ana veri toplama aygıtı olarak seçildi ve Türkçeye çevrilerek ülkemiz gençlerinden bir gruba uygulandı. Anket, D. Offer ve arkadaşları tarafından 1962 yılında normal gençlerin duygu ve davranışlarını anlaya bilmek için geliştirilmiştir (Offer, 1981). Benlik önce Pskolojik Benlik, Sosyal Benlik, Cinsel Benlik, Ailesel Benlik ve Uyumsal Benlik olmak üzere 5 bölüme ayrılmış tır. Bu benlikleri betimleyen 11 ölçek bulunmaktadır. Bunlar; Dürtü Kontrol, Duygusal Ton, Vücut ve Benlik Kavramı, Sosyal İlişkiler, Törel Değerler, Mesleki ve Eğitimsel Gayeler, Cinsel Tavır, Aile İlişkileri, Dış Dünyaya Hakimiyet Yetisi, Psikopatoloji, Üstün Uyum öl çekleridir. Anket önce İngilizce'den Türkçe'ye ve sonra tekrar Türkçe'den İngilizce'ye dil konusunda deneyimli ve psikoloji terimlerine hakim kişiler tarafından tercüme- 64 - edildi ve böylece tercümede yanlış ifade etme olasılığı ortadan kaldırılmaya çalışıldı. Ayrıca, anketi oluşturan itemlerin, gençlerimizin zorluk çekmeden anlayacağı şekilde Türk diline adapte edilmesine özen gösterildi. Anket pilot bölge olarak seçilen Edirne İli'ndeki I. Murat Lisesi ve T.Ü. Eğitim Yüksek Okulu'nda toplam 120 öğrenciye uygulandı. Denekler iki yaş grubunda incelendi (13-15 ve 16-18). Gençlerimizin uygulamaya zevkle katıldıkları ayrıca vurgulanmalıdır. Anketle ilgili istatistiksel çalışmalar İ.Ü. Bilgisayar Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde Öğretim Görevlisi Talat Fırlar tarafından yapıldı. Ölçekler için normal sayılan standart puan 50' dir. 50'nin altındaki puan o ölçekteki uyumun yetersiz liğini, 50'nin üzerindeki puan ise uyumun normal, hatta mükemmel olduğunu gösterir. Buna göre araştırmadan elde edilen bulgular deneklerimizin, büyük bunalımlar ya şamadıkları halde, hiç problemsiz de olmadıklarını ortaya koymaktadır. Bütünüyle, deneklerimizin Dürtü Kontrol ve Aile İlişkileri ölçeklerinde uyumları norma lin üzerindedir. Fakat Cinsel Tavır, Duygusal Ton, Dış Dünyaya Hakimiyet Yetisi, Psikopatoloji ölçeklerindeki uyumları yetersizdir.- 65 - Yine bulgularımıza göre cinsiyetler arası yoğun farklılıklar olmamakla beraber, kızların erkeklere oranla duyguları daha kolay incinir, daha az sorumluluk duygusuna sahiptir. Erkekler bedenlerindeki değişikliklere daha zor uyum sağlamıştır ve görüntülerinden daha az hoşnuttur. Bulgular yaş gruplarına göre bazı değişmeler göstermektedir. Artan yaşla uyum düzeyi düşmüş, ancak Cin sel Tavır, Aile İlişkileri, Üstün Uyum ve Dış Dünyaya Hakimiyet Yetisi ölçeklerinde uyum artıştır. Bu sonuçlar yaşa ve cinsiyete göre gençlerin kendi psikolojik dünya larını görüşlerindeki farklılıkları açıklamaktadır. Anket bulgularımızın Amerikalı gençlerin aynı an kete verdikleri cevaplarla karşılaştırılması sosyo-kültürel açıdan, iki ülke gençleri arasında büyük farklar olması açısından sakıncalı görülebilir. Buna rağmen an ketin kültürel etkilerden hayli arınmış olması bu imkânı vermektedir. Amerikalı denekler 1960 yılında tüm ölçeklerde bizden yüksek ve normal değerin üzerinde puan almışlardır. Ülkemizde ayrıca Çukurova Üniversitesinde de ben zer bir uygulama yapılmış ve gençlerimiz her iki bölgede de Dürtü Kontrol, Cinsel Tavır, Dış Dünyaya Hakimiyet Yetisi ölçeklerinde eşit puanlar almışlardır.66 - Gene de bu çalışmanın ilerde çok daha geniş bir denek grubunda ve İstanbul'un farklı düzeydeki okulla rında yapılması amaçlanmaktadır. Son olarak, normal gençlerden elde ettiğimiz bu sonuçları psikolog, pedagog, psikiyatrist gibi uzmanların dikkatine sunmak gereğini duyduğumuzu vurgulamak is teriz, çünkü, bu uzmanların problemli gençlerimize yardım etmeden önce `normal gençlerimizin` kimler oldu ğunu bilmelerinin çok önemli olduğu kanısındayız.