Havalimanı işletmeciliğinde mülkiyet ve yönetim; Dünyadan örnekler, Türkiye`deki mevcut durum ve öneriler

Abstract

Havalimanlarının mülkiyet (sahiplik) ve işletme (yönetim) yapılarının ele alındığı bu çalışma ile havalimanı yönetimi konusunda başarılı ülkelerin havalimanlarının mülkiyet ve yönetim yapılarını inceleyerek `Türkiye'deki mevcut havalimanlarının nasıl daha etkin yönetilebileceği` sorusuna cevap olabilecek bazı öneriler getirebilmek amaçlanmıştır. Türkiye'de gerek kamu gerekse özel sermaye ile kurulmuş havalimanı yöneticiliği sektöründe faaliyet gösteren şirketler bulunmaktadır ve genel olarak bu şirketler, sektörün yapısına da bağlı olarak, sadece ulusal değil uluslararası alanda faaliyetlerini yürütürler. Türkiye'de bulunan havalimanlarının mülkiyetlerinin neredeyse tamamı bir kamu şirketi olan DHMİ'ye aittir. DHMİ bu havalimanlarının bazılarını doğrudan kendisi işletmektedir, bazılarını ise özel sektöre 'YİD modeli (ve sonrasında kiralama) ile` işletmektedir. Hazırlanan bu tez çalışması ile mülkiyet ve işletme yapıları üzerinde durularak, Türkiye'de havalimanı yönetimi sektöründe faaliyet gösteren şirketler incelenmiş, değerlendirilmiş ve uluslararası uygulamalar paralelinde kamu ve özel sektör açısından sektörün sürdürülebilir gelişimine esas öneriler oluşturulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Havacılık, Havalimanı, Mülkiyet, Yönetim, İşletme.

In this thesis, it is analyzed successful ownership models and management approaches of airports throughout the world in order to bring some suggestions to operate Turkish airports in a more efficient and effective way.In Turkey, there are both public and private companies servicing in the airport operations industry. These companies, depending on the nature of the industry, usually operate airports not only nationally but also internationally. In Turkey, almost every airport is operated by DHMI which is a public company. DHMI either directly operates these airports or transfer airport operations to private companies via Build-Operate-Transfer (BOT) model.In this study, companies which are operating in airport management industry are examined and evaluated with an emphasis on the ownership models and management approaches. In correspondence with international practices, it was aimed to bring forward some proposals for sustainable development of the industry in regard to public and private companies.Key Words: Aviation, Airport, Ownership, Management, Operation.