Türkiye doğal gaz tüketiminin sektörel bazda analitik modellenmesi

Abstract

Bilindiği üzere Ülkemiz enerji hammaddesi ithal eden bir ülkedir. Enerji hammaddesi ithalatının giderek artması, çevresel politika kaygılarının yanı sıra, cari açık büyümesi sorununu da ortaya çıkarmaktadır. Enerji ithalatının en büyük kalemi olarak da doğal gaz görülmektedir. Oransal olarak yıllık bütçenin doğal gaz ithalatına ayrılan kısmı %20 civarındadır. Ülkemizdeki doğal gaz rezervinin çok düşük seviyelerde olması, bu ithalatın devam edeceğini göstermektedir. Bu sebeple, önümüzdeki yıllarda ihtiyaç duyulacak doğal gaz miktarının doğru tespit edilmesi, Ülkemizde oluşabilecek arz fazlası durumunun önüne geçilebilmesi veya gaz açığı oluşacak durumlarda önceden düşük fiyatlı gaz anlaşması yaparak cari açık miktarını azaltacak bir planlama yapmayı sağlayacaktır. Diğer taraftan, talep projeksiyonuna bağlı olarak yapılacak boru hatları ve kompresör istasyonları yatırımlarının planlanması da optimize edilebilecektir. Bu çalışmada enerji kaynaklarının üretim ve tüketim şekillerinin yakın döneme ait verileri kullanılarak Türkiye ve Dünya'da mevcut fosil ve yenilenebilir enerji kaynaklarının gelecekteki durumları irdelenmeye çalışılmıştır. Daha sonra enerji talep tahmin projeksiyonları için literatürde kullanılan modeller incelenmiş, bu yöntemlerden yola çıkarak tümevarım ve tümdengelim yöntemleri karşılaştırılmıştır. Son olarak bu çalışmada, Türkiye toplam doğal gaz tüketim tahmini tümdengelim ve tümevarım yöntemleri ile yapılmıştır. Klasik tümdengelim yöntemine karşı sav olarak, bu tezde, enerji yoğunluğu parametrelerine bağlı analitik bir model olan tümevarım yöntemi geliştirilmiştir. Bu yöntemlerin karşılaştırılması 2013 yılı tüketimi dikkate alınarak yapılmıştır. Sonuç olarak, geliştirilen tümevarıma dayalı analitik model, tümdengelim yöntemi ile geliştirilen modele üstünlük sağlamış olup, 2013 yılı tüketim tahminini daha az hata ile gerçekleştirmiştir. Doğal gaz tüketim tahmini yapılırken, geliştirilen bu yeni modelin de dikkate alınmasını önermekteyiz.

As is known, Turkey has long been an energy importing country. Increasing energy import as raw input, in addition to environmental concerns, brings up current deficit problem at an increasing pace. The rate of natural gas import is 20% of the whole annual budget. Regarding very low levels of natural gas reserves in Turkey, naturally expected that such a rate will continue. Thus, accurate projections of natural gas need will lead to savings from redundant gas imports or to determining gas shortage amount and periods, and thereupon making purchase agreements beforehand with lower prices, which will ease the pain of current deficit. Besides, such projections will enable transmission system operator to plan investments in compressor stations and pipelines accurately. In this study, by utulizing of near past historical data of production and consumption patterns of energy resources, future trends have been analyzed. Afterwards, literature review has been conducted over demand forecasting models, upon which inductive and deductive methodologies have been compared.Consequently, demand forecasting of natural gas consumption of Turkey have been developed using inductive and deductive methodologies. As an antithesis to models under classical deductive methodology, an analytical model of demand forecast based on energy intensity model has been developed under inductive methodology. Comparison of methodologies has been made regarding 2013values.Eventually, analytical model developed under inductive methodology outperformed the model under deductive methodology with less error onforecasting of 2013 consumption. Therefore, we suggest that this new model should be consideredwhen forecasting natural gas consumption.