Liderlik tarzlarının örgütsel bağlılığa etkisinde iş tatmininin aracılık rolü: Eğitim sektöründe bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı liderlik tarzlarının örgütsel bağlılığa etkisinde iş tatminin aracılık rolünü açıklamaktır. Çalışmada; çalışanların `Liderlik Tarzları` sonucunda örgüte bağlılık düzeylerindeki değişimin yönü incelenerek, bu durumun iş tatmini üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Bu çalışmada İzmir ilindeki eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin bakış açısıyla liderlik tarzları ve örgüt bağlılığnın iş tatmini üzerindeki etkisi anket yöntemi yardımıyla oluşturulan veri setinden hareketle analiz edilmiştir. Ayrıca okul yöneticilerinin gösterdikleri liderlik tarzlarının, okulda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve iş tatmini düzeylerini nasıl ve hangi yönde etkilediğinin belirlenmesi açısından da önem arz etmektedir. Çalışanların iş tatmini düzeyini belirlemek üzere Chen ve arkadaşları (2009)'nın Arnett ve Judge ve arkadaşları (2009)'nı referans göstererek hazırladıkları 5 maddeli ölçek kullanılmıştır. Dönüşümcü liderlik ve şartlı ödüllendirici liderlik tarzlarını belirlemek üzere Podsakoff arkadaşları (1990; 1996) tarafından geliştirilen sırasıyla 5 ve 4 maddeli ölçek kullanılmıştır. Örgütsel bağlılık, Allen ve Meyer (1993) tarafından geliştirilen ve Wasti tarafından Türk kültür ifadelerini içeren maddeler de eklenerek Türkçeye uyarlanan ve Meydan (2010) tarafından kullanılan örgütsel bağlılık ölçeği ile ölçümlenmiştir. Araştırmada bağımlı değişken (örgütsel bağlılık) ve aracılığı araştırılan ara değişkenin (iş tatmini) cinsiyete, medeni duruma, iş pozisyonu ve kurumu ve konumu gibi 5 ayrı özelliğe göre farklılık gösterip göstermediği `t-testi`; çalışanların eğitim durumuna, okul türüne ve gelire göre farklılık gösterip göstermediği ise `ANOVA analizi` ile test edilmiştir. Liderlik tarzlarının, örgütsel bağlılık ve boyutlarına tesirini ve bu tesirde iş tatminin aracılık rolünü açıklamak amacıyla, Baron ve Kenny (1986) tarafından önerilen üç kademeli regresyon analizi yapılmıştır.Sonuç olarak; Dönüşümcü liderlik ve şartlı ödüllendirici liderlik tarzlarının örgütsel bağlılığı ve iş tatminini pozitif ve anlamlı olarak etkilediği, iş tatminin aracılık rolü üstlendiği görülmüştür.

The purpose of this study is to explain the mediating role of job satisfaction on effect of leadership styles to organizational commitment. In this study; direction of change in organizational commitment level as a result of workers' `Leadership Styles` is analyzed and the effects of this condition on job satisfaction are discussed. This study was carried out with data set created by means of survey method on leadership styles from the perspective of teachers working in educational institutions in İzmir and also on the effect of organizational commitment to job satisfaction. In addition, it has an importance on determining how and in which direction the leadership styles of school administrators affect the organizational commitment and job satisfaction levels of teachers working at that school. 5-item scale prepared with reference to Arnett (1999) and Judge et. al., (2009) by Chen et. al., (2009) was used to determine the job satisfaction levels of workers. In order to determine transformational leadership (TL) and conditionally rewarding leadership (CL) styles, 5 and 4-item scales developed by Podsakoff et. al., (1990; 1996) was utilized. Organizational commitment was scaled with organizational commitment scale developed by Allen and Meyer (1993) and adapted to Turkish with the addition of items consisting of Turkish cultural expressions by Wasti and which was used by Meydan (2010). Whether or not the dependent variable (organizational commitment) and intervening variable (job satisfaction) of which the mediating role is studied differentiates depending on 5 different features such as sex, marital status, job position, organization and location was tested with `t-test`; and whether or not it differentiates depending on educational status of workers, school type and income was tested with `ANOVA analysis`. In order to explain the mediating role of job satisfaction (JS) on the effect of leadership styles (TL and CL) on organizational commitment and its extent, three-step regression analysis suggested by Baron and Kenny (1986) was carried out.As a result;It is concluded that transformational and conditional rewarding leadership styles affect organizational commitment and job satisfaction positively and significantly and that the job satisfaction plays a mediating role.