Aşırı iş yükü tükenmişlik ilişkisinde sosyal desteğin aracılık rolü: Eğitim sektöründe bir araştırma

Abstract

Günümüzde değişmekte olan toplumsal koşullar bireylerin iş ve sosyal yaşamlarını etkilemektedir. Küresel rekabet çalışanlardan beklentilerin sürekli artmasına neden olmaktadır. Bu durum doğal olarak aşırı iş yükü tükenmişlik başta olmak üzere bir çok olumsuz değişkenin örgütün çalışma yaşamında yer almasına neden olmaktadır.Bu gelişmeler kapsamında çalışmanın amacı eğitim sektöründe aşırı iş yükü tükenmişlik ilişkisinde algılanan sosyal desteğin aracılık rolünün tespit edilmesidir. Araştırmanın örneklemini eğitim sektörü çalışanlarının arasından basit tesadüfi yöntem ile seçilen 351 katılımcıdan meydana gelmiştir. Veriler yüz yüze anket yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırmaya katılan çalışanların kişisel bilgilerini betimlemek amacıyla hazırlanan 'Kişisel Bilgi Formu', tükenmişlik düzeylerini belirlemek amacıyla, Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1993) tarafından Türkçeye uyarlanan `Maslach Tükenmişlik Ölçeği` kullanılmıştır. Aşırı iş yükünü ölçmek için, Netenmeyer (2000) tarafından geliştirilen Aycan ve Eskin (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan iş yükü ölçeği kullanılmıştır. Çalışanlarda algılanan sosyal destek düzeyini belirlemek üzere Totterdell ve Holman (1998) tarafından geliştirilen ve Chen ve arkadaşları (2009) tarafından kullanılan 4 maddelik ölçek kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS ve AMOS paket programları kullanılmıştır. Bu çerçevede, değişkenler arasındakiilişkilerin belirlenmesinde korelasyon analizi, t-testi, varyans analizi ve Scheffe testi istatistiksel yöntemleri kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, aşırı iş yükü tükenmişlik ilişkisinde sosyal desteğin aracılık rolü üstlendiği bulgusuna ulaşılmıştır.Anahtar Sözcükler: Aşırı iş yükü, Tükenmişlik, Sosyal destek

In frame of the changing social circumstances, work life and social life of individuals are in a constant interactive relation. Global competition leads expectations from workers to increase constantly. This situation naturally causes many negative factors, especially work overload and burnout to appear in organized work life. Within the scope of these developments, the purpose of this study is to determine the mediation role of perceived social support in the relationship between work overload and burnout within education sector. Sample of this study consists of 351 participants who have been selected among workers in education sector by using simple random sampling. Data has been obtained through one-on-one survey method. In order to describe the personal information of the attendants `Personal Information Form` and `Maslach Burnout Inventory` that has been developed by Maslach and Jackson (1981) and adopted to Turkish language by Ergin (1993) have been used to determine burnout level of workers who attended to the study. In order to measure work overload, the workload scale which was developed by Netenmeyer (2000) and adapted to Turkish by Aycan and Eskin (2005) has been used. To determine the level of perceived social support, a scale consisting of 4 items which was developed by Totterdell and Holman (1998) and applied Chen and colleagues (2009) has been used. During the analysis of data obtained through this study, SPSSand AMOS packaged software have been used. In this frame, statistical methods of Scheffe test, variant analysis, t-test and correlation analysis in order to determine the relationship between variables have been used. As a result of this study, it has been shown that the social support plays a mediative role in the relationship between work overload and burnout.Key Words: Work overload, Burnout, Social support