Türkiye`de idare içindeki insan haklarına ilişkin birimlerin incelenmesi

Abstract

İnsanlığın 21. yüzyıla taşıdığı en önemli değerlerden biri olan insan hakları kavramı, bugün evrensel olarak kabul gören temel bir değeri ifade eder. İnsan hakları alanında kabul gören en büyük başarı ise devletlerce, insan haklarını koruma gerekliliğinin farkına varılması ve kabul edilmesi olmuştur. Günümüz dünyasında da insan hakları, siyasal düşüncelerin ve yönetimlerin saygınlık ve meşruluk ölçütü haline gelmiştir. Uluslararası koruma mekanizmalarının insan hakları ihlallerini önlemede yetersiz kalması sonucu uluslararası örgütler, hükümet yapıları ve sivil toplumu buluşturan ortak bir yapı olarak ulusal insan hakları kurumlarını ortaya çıkarmıştır. İnsan haklarını koruma ve ihlallerin önlenmesini sağlama iddiası ile yasal düzenlemeler yapılmış olup insan haklarını korumak ve ihlalleri önlemek amacını taşıyan birçok kurum ve kuruluş kurulmuştur. Ancak insan hakları ile ilgili kurumsal yapının oluşturulması girişimlerinde ortaya konanların, amaç edindikleri bu iddiayı temsil edip etmediğinin belirlenmesi, işlevselliğinin takip edilmesi gerekmektedir. İnsan haklarını korumak ve ihlalleri önlemek amacıyla oluşturulan düzenlemeler, Türkiye'de insan haklarını kişilerde koruma gerekliliğinin anlaşıldığını görme açısından önemli gelişmelerdir. Bu çalışmada ulusal ve uluslararası arenada insan hakları ihlallerine çözüm olabilecek hukuksal düzenlemeler ve insan hakları belgeleri incelenmiş ve özellikle insan haklarının idari koruma mekanizmalarına yönelik Türkiye'deki kurumsallaşma çabaları ve araştırma alanı olarak Türkiye İnsan Hakları Kurumu bünyesinde 81 il ve 957 ilçede kurulan İl ve İlçe İnsan Hakları Kurullarından Bingöl İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulları örnek seçilmiş, kurulun amacı, yapısı ve isleyişi inceleme konusu yapılırken, Bingöl İl ve İlçe İnsan Hakları Kurulu üyelerine uygulanan anket tekniği ile kurulun işlevselliği sorgulanmış bulgular ve çözüm yolları tartışılmış ve önerilere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hak, İnsan Hakları, Uluslararası Örgütler, Hak İhlalleri, İnsan Hakları Kurumları.

The concept of human rights, which is one of the most prominent values mankind has carried over to the 21st century, today stands for a universally acknowledged fundamental virtue. The most significant achievement in terms of human rights is the realization of necessity and acceptance of the protection of human rights by the governments. Today, human rights became an indispensable criterion for legitimacy and reputation of political ideologies and state governance. Bringing together international organizations, government bodies and non-governmental organizations on a single platform, local and domestic human rights organizations emerged as a result of international human rights protection mechanisms failing to prevent human rights violations on a micro-scale. Legislation and regulations were issued to protect human rights and prevent human rights violations and many organizations and bodies were established for the same reason. Nonetheless, it shall be determined whether official bodies representing human rights follow this agenda and their functionality shall be monitored. Regulations issued to protect human rights and to prevent violations are significant indicators of increased awareness on human rights in Turkey. This study analyzed human rights documents and legal arrangements that may serve as tools to prevent human rights violations in both domestic and international platforms and In the constitution of Turkey's Human Rights Association as the research space; Bingöl province and district human rights institutions were chosen as an example among the province and district human rights institutions which were established in 81 provinces and 957 districts, the aim of the commission, it's edifice and it's working are made an examine subject. With the survey technique which is applied to the members of Bingöl province and district human rights institution, the function of the institution is questioned, the findings and solution techniques are discussed and talked about the offers. Keywords: Rights, Human rights, International Organizations, Violation of rights, Human rights organizations.