Kurmanci Kürtçesi ve Hintçede ergatif üzerine bir inceleme

Abstract

Kürtçe ve Hintçe aynı dil ailesinin üyeleri olmak itibarıyla pek çok ortak özellikler taşırlar. Bunların en dikkat çekicilerinden biri de ergatif adı verilen ve Hint-Avrupa dil ailesinde yalnızca İrani ve Aryan grubunda bulunan bir gramer olayıdır. Geçmiş zamanlı ve geçişli cümlelerde fiilin nesneye göre çekimlenmesi şeklinde tarif edebileceğimiz bu dilbilgisi hadisesi bulunduğu dil içerisinde kendine has nitelikler kazanarak yine aynı özelliği barındıran bir başka dile göre kimi farklılıklar kazanmıştır. Bu çalışmamızda Kürtçe ve Hintçede ergatif vasfının nasıl şekillendiğini şematik yaklaşımla ve analizci bir usulle tahlil ederek iki dil arasındaki ortak ve çelişen tarafları sergilemeye çalıştık. Tahlil için sunulan pek çok örnek, bir yandan konunun daha iyi anlaşılmasını temin ederken, diğer yandan mukayese imkanı sunmuştur. Bu da teorik olarak karmaşık gibi görünen fakat anadil konuşanlarının büyük bir akıcılıkla kullandıkları ergatif mekanizmasının nasıl yürütüldüğü ve zihnî süreçleri ile ilgili detayların belirginleşmesini sağlamıştır.Anahtar Kelimeler: Ergatif, Kürtçe, Hintçe, Özne, Nesne

Kurdish and Hindi are two members of the same language family and they share a great number of features one of which is ergativity. It is an interesting grammatical event to be found only in the Iranian and Aryan subgoups. It can shortly de defined as the quality of conjugating verbs in accordance with objects, rather than subjects, and this happens only in past tense and within the limits of transitive verbs. It also gains certain characteristics in certain languages and definitely incorporates differences when compared to one another. In this study our main aim is to decipher the structural properties of ergativity through schematic approach and analytic techniques and provide the reader a clear map of common points and contrasts as well. Plenty of examples will hopefully help the reader to understand the topic better and he/she will be able to compare two structures more easily. This will in turn illuminate the mental processes carried out during the implementation of the ergativity and make the details visible and evident, just as the native speaker who has no problem in utilizing them does.Key Words: Ergativity, Kurdish, Hindi, Subject, Object