Kalkınmışlığın ve azgelişmişliğin ölçülmesi: Türkiye ve seçilmiş ülkeler üzerine bir inceleme

Abstract

Türkiye, Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan ülkelerinin ele alındığı çalışmada, 1991-2016 döneminde ülkelerin gelişimleri ve kalkınmışlık düzeylerinin incelenmesi amaç edinilmiştir. Bu inceleme için seçilmiş bazı makroekonomik göstergeler ve Kuznets'in gelişmişlik kriterleri dikkate alınmıştır. Ülkelerin gelişimleri, insani gelişim endeksi ve cinsiyete dayalı gelişme endeksi ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Kuznets'in gelişmişlik kriterlerine göre, çalışmaya konu olan yedi ülkede de 1991-2016 döneminde gelişmeler gözlemlenmiştir. Bu gelişim farklı göstergelerde veya farklı gelişim hızlarında olabilmektedir. Bununla birlikte, incelenen dönem başına göre dönem sonunda daha fazla gelişim göstermiş olan ülkeler, genel olarak Azerbaycan ve Türkiye olarak yorumlanmıştır. Kırgızistan ve Türkiye dışındaki beş ülkenin gelişimlerinin ve gelir artışının sürdürülebilir olması için ise, doğal kaynağa bağlı büyümeden vazgeçmeleri ve üretim ile ihracatta ürün çeşitliliğine gitmeleri önerilmektedir.

This study's objective is to research the development trends of the countries; Turkey, Russia, Azerbaijan, Kazakhstan, Kırgızistan, Turkmenistan and Uzbekistan of years between 1991 and 2016. In order to achive this, some macro-economical indications and Kuznets' development criteria of the contries, that are involved in the study, have been reviewed. The development trends of the countries have been interpreted with the comparison of the indications of humanitarian development index and gender development index. According to Kuznets' development criteria, the improvements have been observed in the study as far as seven countries concerned between 1991and 2016, which can be at different devopment paces and different indications. In addition, Azerbaijan and Turkey have been interpreted as the most developed countries generally amongst them. It has been suggested that the five countries, excluding Kırgızistan and Turkey, should give up on their natural resource developments rather they should diversify their products of export.