Zaman serileri analizinde Box-Jenkins yöntemi ile savunma sanayi verileri üzerine bir uygulama

Abstract

Günümüzde ileriye dönük güvenli kararlar alabilmek için geleceği doğru tahmin etmek son derece önemlidir. Özellikle zaman serileri ile ilgili yapılan araştırma ve çalışmalarda birtakım yöntemlerle geleceğe dair öngörülerde bulunulmaktadır. Buradan hareketle yapılan bu çalışmanın amacı, bir değişkenin farklı zamanlarda gözlemlenen değerlerinin dizilişi ile oluşturulan zaman serilerinin analiz edilmesinde kullanılan yöntemleri tanıtmak, özellikle kısa dönem tahminlerinde diğer yöntemlerden bir takım üstün özelliklere sahip olan Box-Jenkins yöntemini detaylı bir şekilde incelemek ve savunma sanayi şirketleri verileri ile geleceğe dair öngörü yapmaktır. Çalışmanın uygulama kısmında Türkiye'nin önde gelen savunma sanayi şirketlerinden ASELSAN ve OTOKAR'ın23 yıllık büyüme oranları ve kâr oranları verilerinden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında savunma sanayi sektörünün en başarılı firmaları olan ve borsada işlem görmeleri ile diğer savunma sanayi şirketlerinden ayrılan ASELSAN ve OTOKAR'ın 1996-2018 yıllarını kapsayan 3'er aylık ekonomik (özsermaye kârlılığı- aktif kârlılık- özsermaye büyüme ve aktif büyüme) verilerinden hareketle elde edilen Box-Jenkins modelleri yardımıyla 2019-2021 yıllarına ait 3'er aylık 12 dönem için öngörüler yapılmıştır. Yapılan öngörülere göre; ASELSAN'ın verileri ile yapılan öngörüler ya azalma eğilimi göstermiş ya da seyrinde devam etmiştir. OTOKAR'ın verileri ile yapılan öngörülerde ise kârlılık verileri azalma ve seyrinde eğilimleri gösterirken, büyüme verileri ise ya artma eğilimi göstermiş ya da seyrinde devam etmiştir. Anahtar Kelimeler: Zaman Serileri, Zaman Serileri Analizi, Box-Jenkins Yöntemi, Savunma Sanayi, Finansal Analiz

Nowadays , it is very important to decide delicately regarding the future. Especially the serches and studies about time series predicts the future. The aim of this study to know the used methods via analysis of time series and check the the variances and to search and to perform an application that includes some extraordinary methods with Box-Jenkins . On the practice part ASELSAN and OTAKAR, the industrial corporations which takes place in Turkey, with its 23 years growth rate and profit margin has been handled.The study extent on ASELSAN and OTOKAR shows the economical data between 1996 – 2018 with Box-Jenkins model covers 3 months of daata. According to the foresight, the data of ASELSAN has decreased or was just the same. The foresights that was made over OTOKAR showed that the profit cases decreased while there was an increse in the growth datas.KeyWords: Time Series, Time Series Analysis, Box-Jenkins Method, Defense Industry, Financial Analysis.