Okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin mesleki topluluk düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokulda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin mesleki topluluk düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu araştırma ilişkisel tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, Karaman ili sınırları içerisinde 2019-2020 eğitim-öğretim yılında görev yapan 1679 ilkokul ve ortaokul öğretmenleri oluşturmaktadır. Bu araştırmada, tabakalı örnekleme yöntemi ile ilçe ve okul kademesine göre öğretmenler seçkisiz olarak çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma kapsamında Karaman ilinde yer alan altı ilçeden 534 öğretmene ulaşılmıştır. Bu araştırmada Özdemir (2012) tarafından Türkçeye uyarlanan Dağıtımcı Liderlik Envanteri ile Özdemir (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan Mesleki Topluluk Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca, öğretmenlere ait demografik bilgileri elde etmek amacıyla kişisel bilgi formu hazırlanmıştır. Araştırmanın verilerinin normal dağılım sağladığı görülmüştür. Bu kapsamda, cinsiyet, okul kademesi ve eğitim düzeyi açısından farklılaşma durumu t-testi ile incelenmiştir. Bunun yanında kıdem, öğretmenlerin mevcut okullarında görev yaptığı süre ve okul müdürüyle birlikte çalıştığı süre açısından farklılaşma durumunu incelemek üzere ANOVA testi kullanılmıştır. Ayrıca, okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışları mesleki topluluk düzeyinin anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını saptamaya yönelik çoklu doğrusal Regresyon Analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğretmenlerin cinsiyetlerine göre mesleki topluluk düzeyi ve uygulamaları kurumsallaştırma boyutuna ilişkin algılarının farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca, ortaokulda görev yapan öğretmenlerin sorumluluğu paylaşma boyutuna ilişkin algılarının ilkokuldakilere göre daha olumlu olduğu saptanmıştır. Araştırma kapsamında yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda okul yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarının öğretmenlerin mesleki topluluk düzeyi üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmüştür. Ayrıca, öğretmenlerin yansıtıcı diyalog düzeyi üzerinde sadece liderlik ekibi uyumu değişkenin anlamlı bir yordayıcı olduğu saptanmıştır.Anahtar sözcükler: Dağıtımcı liderlik, mesleki topluluk, öğretmen, ilkokul, ortaokul

The purpose of this research is to examine the relationship between the school administrators' distributed leadership behaviors and the teachers' professional community according to the perceptions of teachers working at primary and secondary schools. This is a descriptive study in the correlational survey model. The population of the research consists of 1679 primary and secondary school teachers working in the 2019-2020 academic year within the borders of the province of Karaman, Turkey. In this study, teachers were included in the study randomly by stratified sampling method according to district and school type. Within the scope of the study, 534 teachers joint this research from the district of Karaman. Distributed Leadership Inventory adapted to Turkish by Özdemir (2012), and Professional Community Scale adapted to Turkish by Özdemir (2016) were used. Moreover, a personal information form has been prepared to get teachers' demographic information. The distribution of data were normal. In this context, the significant differences among gender, school type, and education level were examined with the t-test. Also, the ANOVA test was used to analyze to determine whether there was a significant difference among teachers' job experience, work duration in their current schools, and work duration with their principals. Besides this, multiple linear regression analysis was conducted to determine whether the school administrators' distributed leadership behaviors were a significant predictor of the level of the professional community. According to the findings, teachers' gender played a vital role in differentiation in the professional community level and deprivatized practices. Also, the perceptions of teachers working at secondary school on shared responsibility were more positive than those working in primary schools. As a result of the multiple regression analysis, the distributed leadership behaviors of school administrators were a significant predictor of teachers' professional community level. Besides this, only the cohesive leadership team was a significant predictor of the reflective dialogue level of the teachers.Keywords: Distributed leadership, professional community, teacher, elementary school, lower secondary school