Fesleğen (Ocimum basilicum L.) bitkisinde in vitro doku kültürü çalışmaları

Abstract

O. bacilium türü morfolojik özellikleri ve kimyasal içerikleri bakımından geniş varyasyon gösteren önemli tıbbi ve aromatik bitkidir. Bu çalışmada fesleğen (Ocimum basilicum L.) bitkisinin O. basilicumManavgat, Dark Opel ve Antalya Geniş Yaprak çeşitlerinin 5-12 günlük in vitro koşullarda çimlenen fideciklerinden elde edilen yaprak, hipokotil, epikotil, sürgün ucu ve kotiledon boğum eksplanları in vitro koşullarda farklı sitokinin (BAP, TDZ) ile oksin (NAA, IBA) içeren MS ortamında sürgün rejenerasyonu için kültüre alınmıştır. Ortamlarda ilave olarak 1,0 mg/l PVP ve 3,0 g/l aktif kömür de kullanılmıştır. Tüm eksplantlarda kallus oluşumu ile kararma da gözlenmiştir. Her üç çeşitte sürgün oluşumu yalnız , hipokotil eksplantından elde edilmiştir. Manavgat ve Dark Opel çeşitlerinde eksplant başına en fazla sürgün 2,66 ve 6,58 adet sürgün 1,0 mg/l BAP içeren MS ortamında kaydedilirken, Antalya Geniş Yaprak çeşidinde eksplant başına en fazla sürgün 5,17 adet 2,0 mg/l TDZ içeren ortamdan elde edilmiştir. Antalya Geniş Yaprak ve Dark Opel çeşitlerinde sırasıyla 8,71 cm ve 6,51cmlik en uzun sürgünler kotiledon boğum eksplantından 0,10 mg/l TDZ ve 0,20 mg/l TDZ+0,10 mg/l IBA içeren MS ortamlarında kaydedilmiştir. Bazı sürgünlerde adventif kök oluşumu gözlenmiş olup, toprağa aktarılmıştır. Elde edilen köksüz sürgünler 0,25-1,00 mg/l IBA içeren MS ortamında köklendirilmiştir. Her iki türden köklenmiş bitkilerin adaptasyonu iklim odasında başarıyla sağlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Doku Kültürü, Fesleğen, in vitro, Oksin, Sitokinin

O. bacilium is an important medicinal and aromatic plant that shows wide variation in morphological characteristics and chemical contents. In this study, leaf, hypocotyl, epicotyl, cotyledonary nodes and shoot meristem explants of Manavgat, Dark opel and Antalya broad leaf cultivars of Basil (Ocimum basilicum L.) were taken from 5-12 days old in vitro grown seedlings and were cultured on MS medium supplemented with various concentrations of cytokinins (BAP, TDZ) and auxins (NAA, IBA) for in vitro shoot regeneration. Medium was also supplemented with 1,0 mg/l PVP ve 3,0 g/l active carbon. Callus induction was recorded on all explant with necrosis. Maximum number of shoots per explants were induced on hypocotyl explants in three cultivars. Maximum number of shoots per expalnts of cv. Mavavgat (2,66) and Dark opel (6,58) Cv?s. were recorded on MS medium supplemented with 1,0 mg/l BAP; and 5,17 shoots per expalnt of Antalya broad leaf Cv were obtained on MS medium containing 2,0 mg/l TDZ. Maximum shoot length of 8,71 cm from leaf explant of Antalya broad leaf and Dark opel (6,51cm) were recorded on cotyledonary node expalnts cultuered on MS medium containing 0,10 mg/l TDZ and 0,20 mg/l TDZ+0,10 mg/l IBA respectively. Adventitous roots were observed on some shoots and directly transferred to soil. Unrooted shoots were rooted on culture medium containing 0,25-1,00 mg/l IBA. Both types of rooted plants were successfully acclimatised under growth room conditions.Keywords: Auxins, Basil, Cytokinins, İn vitro, Tissue Culture