Liken sekonder metabolitlerinin deneysel beyin tümör modeli üzerine potansiyel etkilerinin ın vitro yöntemlerle araştırılması

Abstract

Beyin kanser türleri içerisinde en sık karşılaşılan ve en tehlikeli malign seyir gösteren glioblastoma multiforme ile tedavi sürecinde yararlanılan cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi yöntemlerinin kifayetsiz kalması ve yan etkilerinin fazla boyutta olması bitkisel kaynaklı ürünlerin tedavi sürecinde kullanılmasını ön plana çıkarmıştır. Tez çalışması kapsamında, doğada yalnızca likenlere has olan liken sekonder metabolitlerden diffraktaik asit (DA), fisodik asit (FA), lobarik asit (LA), olivetorik asit (OA), psoromik asit (PA) ve usnik asit (UA)'in farklı konsantrasyonlarının insan U87MG glioblastoma hücreleri üzerindeki antitümorojenik aktivite potansiyellerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, primer sıçan serebral korteks (PSSK) hücreleri üzerinde de araştırmalar gerçekleştirilmek suretiyle, liken sekonder metabolitlerinin karşılaştırmalı olarak sağlıklı ve kanserli beyin hücreleri üzerindeki etkileri ortaya çıkarılmıştır. Test edilen metabolitlerin sitotoksik etkileri 3-(4,5-dimetiltiazol-2-il)-2,5-difeniltetrazolyum bromür (MTT) ve laktat dehidrogenaz (LDH) analizleri ile tespit edilmiştir. Hücre kültürlerinde oksidatif etkilerin değerlendirilmesinde toplam antioksidan kapasite (TAK) ve toplam oksidan durum (TOD) parametreleri kullanılmıştır. Aynı zamanda, liken sekonder metabolitlerinin sağlıklı ve kanserli beyin hücreleri üzerindeki oksidatif DNA hasar düzeyleri, 8-hidroksi-2'-deoksiguanozin (8-OH-dG) seviyeleri değerlendirilerek incelenmiştir. Hesaplanan medyan inhibitör konsantrasyonu (IC50) değerlerine göre, PSSK hücreleri için metabolitlerin sıralaması LA < PA < DA < OA < UA < FA şeklinde, U87MG hücreleri için LA < OA < DA < UA < PA < FA şeklinde olmuştur. Metabolitlerin sitotoksik etkilerinin konsantrasyon, LDH aktivite ve oksidatif DNA hasarı ile pozitif korelasyon gösterdiği saptanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, yan etkiler de göz önüne alındığında, glioblastoma multiforme tedavisinde başta OA olmak üzere DA ve UA'nın yüksek derecede kullanım potansiyeline sahip olduklarını ortaya çıkarmıştır.

Since surgery, radiotherapy and chemotherapy methods utilized in tretament process with glioblastoma multiforme which is most common and shows the most dangerous malignant course in brain cancer types are inadequate and have too many side effects, the usage of herbal products in the treatment process come into prominence. In this thesis, antitumorigenic activity potentials of different concentrations of diffractaic acid (DA), physodic acid (FA), lobaric acid (LA), olivetoric acid (OA), psoromic acid (PA) and usnic acid (UA) from lichen secondary metabolites which only found in lichens in the nature on human U87MG glioblastoma cells were investigated. In addition, comparative effects of lichen secondary metabolites on healthy and cancerous brain cells were revealed performing the researches on primary rat cerebral cortex (PRCC) cells. Cytotoxic effects of tested metabolites were determined via 3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide (MTT) and lactate dehydrogenase (LDH) analyses. Total antioxidant capacity (TAC) and total oxidant status (TOS) parameters were used for evaluation of oxidative effects in the cell cultures. At the same time, oxidative DNA damage levels of lichen secondary metabolites on healthy and cancerous brain cells were investigated by evaluating 8-hydroxy-2'-deoxyguanosine (8-OH-dG) levels. According to the calculated median inhibitory concentration (IC50) values, secondary metabolites were in the ascending order of LA < PA < DA < OA < UA < FA for PRCC cells and LA < OA < DA < UA < PA < FA for U87MG cells. It was determined that the cytotoxic effects of the metabolites show positive correlation with concentration, LDH activity and oxidative DNA damage. The findings obtained in this study revealed that when the side effects are also taken into consideration, primarily OA and then DA and UA have high potential for use in the treatment of glioblastoma multiforme.