Ekmeklik buğdayda geliştirilen rekombinant kendilenmiş hat populasyonunda yüksek molekül ağırlıklı glutenin alt ünitelerinin bazı kalite özellikleri üzerine etkileri

Abstract

Ekmeklik buğdayın kalitesi birçok fiziksel, kimyasal ve moleküler özellik tarafından kontrol edilmektedir. Buğday kalitesini etkileyen önemli genetik kaynaklardan biri de Yüksek Molekül Ağırlıklı (YMA) Glutenin Alt üniteleridir. Bu çalışmada 2012-2013 yetiştirme sezonunda Samsun/Bafra ve Eskişehir lokasyonlarında yetiştirilen rekombinant kendilenmiş hat popülasyonuna ait hatlar kullanılmıştır. Hatların hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, tane sertliği, zedelenmiş nişasta değeri, protein içeriği ve sedimentasyon hacmi belirlenmiştir. Ayrıca hatların YMA Glutenin Alt Üniteleri ve Waxy (Wx) protein allelleri saptanmıştır. Lokasyonların ortalamasına göre hektolitre ağırlığı 80,8 kg, bin tane ağırlığı 46 g, tane sertliği 22,1 sn, zedelenmiş nişasta değeri 3,62, protein içeriği %11 ve sedimantasyon hacmi 26,7 ml olarak gerçekleşmiştir. Hatlardan 69 adedi YMA-GA 1Ax1 lokusu için 1 kodlu glütenin alt ünitesini taşırken 81 adedi YMA-GA 1Ax2* lokusu 2* kodlu glütenin alt ünitesini taşımaktadır. Glu-B1 lokusu incelendiğinde hatların 60 adedinin YMA 1Bx7+1By9 kodlu glütenin alt ünitesini taşıdığı, 90 adedinin ise YMA 1Bx17+1By18 kodlu glütenin alt ünitesini taşıdığı saptanmıştır. YMA 1Ax1 ve YMA 1Bx17+1By18 glutenin alt ünitelerini taşıyan hatların diğer allelere kıyasla daha yüksek sedimantasyon hacmine sahip olduğu gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar rekombinant kendilenmiş hat popülasyonunda yer alan bazı hatların ebeveynden daha üstün özelliklere sahip olduğu ve ıslah programlarında elit materyal ve çeşit geliştirmede kullanılabileceğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Ekmeklik Buğday, Hektolitre, Tane Sertliği, Sedimentasyon Hacmi, YMA Glutenin Alt Ünitesi ve Waxy Protein Allelleri

The quality of bread wheat is controlled by many physical, chemical and molecular properties. One of the important genetic resources affecting wheat quality is High Molecular Weight Glutenin Subunits (HMW-GS). In this study, the lines from recombinant inbred line population were used in the locations of Samsun/Bafra and Eskişehir during the 2012-2013 growing season. Test weight, 1000-kernel weight, grain hardness, damaged starch value, protein content and sedimentation volume of the lines were determined. In addition, HMW-GS and Waxy (Wx) protein alleles were detected. According to the average of the locations, the test weight was 80.8 kg, the grain weight was 46 g, the grain hardness was 22,1 sec, the damaged starch value was 3.62, the protein content was 11% and the sedimentation volume was 26.7 ml. Sixty-nine lines from the population had HMW-GS 1A1x1, while 81 lines had HMW-GS 1Ax2*. When the Glu-B1 locus was examined, it was determined that 60 of the lines carried HMW-GS 1Bx7 + 1By9 and 90 of them carried HMW-GS 1Bx17 + 1By18. It has been observed that the lines carrying HMW-GS 1Ax1 and 1Bx17 + 1By18 had a higher sedimentation volume than that of the other HMW-GS combinations in the recombinant inbred line population. The results indicated that some lines in the recombinant inbred lines population had superior characteristics to parents and these lines can be used to improve elite material and cultivars in wheat breeding programsKeywords: Bread Wheat, Hectoliter, Grain Hardness, Sedimentation Volume, Protein, Damaged Starch, HMW-GS, Waxy Protein Alleles