Şemsiyye Fi`l-Hisâb adlı eserin aritmetik, cebir konularının matematik içeriği ve öğretimi açısından incelenmesi ve yeni müfredatla karşılaştırılması

Abstract

Matematik tarihi, matematik ilminin değerinin, geçirmiş olduğu safhaların görülmesi bakımından önemli bir alandır. Matematik tarihine bakıldığında kendi medeniyetimize ait yeterli sayıda araştırma bulunmamaktadır. Halbuki her alanda başarılı olan Osmanlı Devleti ilime de oldukça önem vermiştir. Zaten İslam Medeniyetinde var olan medreseleri koruyarak geliştirmiş ve günümüze kadar taşımıştır. Böylece verilen bu önem sayesinde diğer medeniyetlerde ki ilim adamları Osmanlı Devleti'ne gelerek medreselerde görev almıştır. Medrese eğitim sistemine göre ilim faaliyetleri, kitap esasına bağlıdır. Bu yüzden medreselerde verilen eğitim doğrudan kitaplarla ilişkilidir. O halde dönemin matematik ilmine bakış açısı ve öğretimini görmek için kitapları incelemek gerekmektedir. Bu araştırmada Nizamuddin Nasuburî tarafından yazılan 'Şemsiyye Fi'l-Hisâb' adlı eser incelenmiştir. Böylece hem matematik tarihi çalışmalarına hem de matematik öğretimi için farklı yöntem ve tekniklerin incelenmesine kaynak sağlanacaktır. Araştırmanın amacı, eserin aritmetik ve cebir öğretiminin incelenerek günümüz matematik öğretimi açısından karşılaştırmaktır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Şemsiyye Fi'l-Hisâb adlı eserin transkripsiyonu yapılarak günümüz Tükçesine çevrilmiştir. Araştırma esnasında anlamayı kolaylaştırmak için, Şemsiyye Fi'l Hisâb adlı eserde kullanılan matematik işlemleri, modern matematikte kullanılan işlem ve sembollere çevrilmiştir. Eserin incelenmesinin sonucunda günümüz matematik öğretimi açısından bazı benzerlikler ve farklılıklar bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Aritmetik, Hesap, Cebir, Şemsiyye Fi'l-Hisâb, Nizamuddin Nisaburî

The history of mathematics is a significant field with regard to ocur the value of science of Mathematics and the stages of it. When looked upon the history of mathematics, there is not enough research belonging yo our own civilization. Whereas the Ottoman Empire as a successful state in every field in its time, gave quite importance to science. The Ottoman Empire developed the Madrasah that anyway existed in Islam Civilization by protecting and gave them quiteimportance. Thanks to the importance given to the Madrasahs, some scholar from other countries came to the Ottoman Empire and took offices in the Madrasahs. According to the Madrasah Education System, science activities mainly depend on the books. So, the education given in the Madrasahs are directly connected to the books. Then, it is essential to study the books to perceive the viewpoint and the teaching of mathematics of that time. In this research, the work written by 'Nizamuddîn Nasiburî' and called as 'Şemsiyye Fi'l-Hisâb' was studied. In this way, this research will be a source for both to the studies of mathematics story and the different methods and tecniques in teaching mathematics. The purpose of this research is to study the book in terms of teaching arithmetical and algebra and to compare it with modern mathematic teaching. In their research, document analysis model was used. The work called 'Şemsiyye fi'l-Hisâb' was translated in to today's Turkish by being done it's transcription. During the research, to simplify the understanding, the mathematics procedures in the work 'Şemsiyye fi'l-Hisâb', turned into procedures and symbols used in modern mathematics. At the end of the resarch of the work, some similarities and differences were observed in terms of modern mathematics teaching.Keywords: Arithmetical, Algebra, Şemsiyye Fi'l-Hisâb, Nizamuddin Nisaburî