7-24 ay arası bebeği olan annelerin tamamlayıcı beslenme konusundaki bilgi durumları ve uygulamaları

Abstract

Araştırma; Karabük Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çocuk polikliniklerine herhangi bir nedenle başvuran 7-24 ay arası bebeği olan annelerin tamamlayıcı beslenme konusundaki bilgi durumları ve uygulamalarının değerlendirilmesi amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışma olarak gerçekleştirildi. Çalışma toplamda 380 annenin katılımı ile gerçekleştirildi. Verilerin toplanmasında araştırmacılar tarafından hazırlanan `Katılımcı Anket Formu` kullanıldı. Veriler IBM SPSS Statistics 23 programına aktarıldı. Veriler; sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma ile değerlendirildi. Verilerin analizinde, ANOVA, Pearson korelasyon, bağımsız örneklem T testi ve Ki kare testleri uygulandı. Araştırma sonuçları %95 güven aralığında değerlendirildi ve p<0.05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Araştırmaya katılan annelerin yaş ortalaması 30,42±5,51'dir. Bebeklerin yaş ortalaması ise 14,92±5,16 ay iken bebeklerin %47,1'i kız, %52,9'u erkektir. Araştırmaya katılan annelerin bilgi durumlarına bakıldığında %75,8'i daha önce emzirme ve tamamlayıcı beslenme ile ilgili bilgi almış, bilginin alındığı ilk kaynak hemşire ve ebe olmuştur. Annelerin %99,5'i tamamlayıcı beslenmeye geçtiklerini belirtmiş, bebeklerin tamamlayıcı beslenmeye başlama ortalaması 5,48±2,09 ay olarak saptanmıştır. Annelerin bebeklerine su verme zamanı ortalaması 3,95±2,52, çatal kaşık kullanma zamanı ortalaması 6,27±1,88 ay olarak saptanmıştır. Bebekler ortalama 7,02±1,84 ayda katı gıda ile beslenmeye başlamıştır. Annelerin ilk olarak verdikleri tamamlayıcı besin %47,9 ile yoğurt olmuştur. Annelerin tamamlayıcı beslenmeye erken geçmesinde; biberon kullanımı (p=,000), emzik kullanımı (p=,000), hazır mama (p=,000), kaşık mama (p=,000) kullanımı ve doktordan bilgi alma durumunun (0,023) etkili olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak araştırmada, tamamlayıcı beslenmeye erken başlanıldığı, bebeklere 6. ayından önce anne sütünün dışında besinler verildiği ve bu durumunda emzirme süresi ile ilişkili olduğu ortaya konmuştur. Annelerin ve anne adaylarının gebelik öncesi ve sonrası dönemde eğitilmesi, verilen eğitimlerin uygulamaya geçmesinin takip edilmesi, bebeklerin emzirilme sürelerinin uzamasını ve tamamlayıcı beslenmeye zamanında geçişini sağlayacaktır. Hemşireler, tamamlayıcı beslenme ve uygulamaları konusunda ailelere destek sağlamalı ve çocuk sağlığını koruyucu önlemler almalıdır.

This descriptive cross-sectional research study was conducted on mothers that have 7-24 month old babies and have visited the pediatric outpatient clinic for various reasons at Karabuk University Training and Research Hospital, to evaluate the knowledge level and practices related to complementary feeding. 380 mothers participated in the study in total. Data collection was done by using the 'Participant Survey Form' prepared by the researchers. Data were then entered into the IBM SPSS Statistics 23 program. Data were evaluated by count, percentage, mean and standard deviation. Data analysis was conducted by applying ANOVA, Pearson correlation, independent sample t test and Chi square tests. Confidence interval was taken as 95% and p<0.05 was considered as statistically significant. The mean age of the participating mothers was 30,42±5,51. While the mean age of the babies was14,92±5,16 months, 47,1% were females and 52,9% were males. When the knowledge level of the mothers were evaluated, it was seen that 75,8% of them received information on breast feeding and complementary feeding, and the primary sources of this information were nurses and midwives. 99.5% of the mothers have started complementary feeding and the mean age for babies to start the complementary feeding was found to be 5,48±2,09 months. The mean age when mothers started to give water to the babies was found to be 3,95±2,52 months and the mean age for starting to use cutlery was 6,27±1,88 months. The babies started to be fed solid foods at the mean age of 7,02±1,84 months. The first complementary feeding food was yoghurt in 47,9 % of the cases. The factors related to starting complementary feeding early was found to be the use of feeding bottle (p=,000), the use of comforter (p=,000), the use of baby food (p=,000), the use of spoon food (p=,000) and receiving information from the doctor (0,023). As a result, the study shows that complementary feeding has been started early, babies were given food other than milk-human before 6 months of age and this has been found to be related to the length of breastfeeding. Educating the mothers and mother-to-be s before and after the pregnancy and to follow up with the training, would increase the length of breastfeeding and promote the timely switch to complementary feeding. Nurses should support the families on complementary feeding and practices and take preventive measures for child health.