V bükme kalıplarında alüminyum alaşımlı sacların şekillendirilmesi ve geri esneme miktarlarının tespiti

Abstract

Bu çalışmanın amacı, endüstride sıklıkla kullanılan AA 5754-O ve AL 1050-O sac malzemelerin V şekilli kalıplarda farklı bükme yöntemleri uygulanarak geri esnemelerin incelenmesidir. Çalışmada deneysel ve teorik (SEY) karşılaştırılmıştır. Kullanılan sac malzemeler 1 mm ve 2 mm kalınlığındadır. Kalıp bükme açıları endüstride sık kullanılmakta olan 60°, 90° ve 120° olarak seçilmiştir. Sac malzeme hadde yönüne göre 0°, 45° ve 90° olacak şekilde V bükme için hazırlanmıştır. Zımbaların uç yarıçapları ise 2 mm, 4 mm ve 6 mm olarak belirlenmiştir. Literatürde sıklıkla kullanılan dört farklı bükme yöntemi iki grupta incelenmiştir. Bunlardan birincisi AA 5754-O, ikincisi AL 1050-O sac malzemelerdir. Herbir parametre için en az 3'er tane olmak üzere yaklaşık 1500 adet deney numunesi bükülerek şekillendirilmiş, geri esneme grafikleri çıkarılmıştır. Çalışmada kullanılan zımbaların uç yarıçaplarının artması ile zımbanın bükülen malzeme üzerinde bekletilmesüresinin geri esnemeyi azalttığı tespit edilmiştir. Ayrıca sac malzemelerin hadde yönü özelliğinin geri esneme açısında farklılıklar oluşturduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Alüminyum sac malzeme, geri esneme, V bükme, zımba yarıçapı, V şekilli kalıp, sonlu elemanlar yöntemi.Bilim Kodu: 708.1.090

The purpose of this study is to investigate spring backs at different bending methods on AA 5754-O and AL 1050-O sheet materials in V shape dies. In this study, experimental and theoretical (FEM) methods are compared. Sheet materials used in study have the thickness of 1 mm and 2 mm. Form bending angles are chosen 60°, 90° and 120° which are commonly used in industry. Sheet material for V bending is prepared as 0°, 45° and 90° with respect to rolling direction. Punch radius is decided as 2 mm, 4 mm and 6 mm. Four different bending methods used frequently at literature are studied into two groups. First group is AA 5754-O and the second is AL 1050-O sheet materials. 1500 specimens at 3 units for each parameter are shaped with bending. Their spring-back graphs are generated. In this study, it is observed that waiting time of punch on bended material reduces spring-back with respect to increasing extreme radius of punches. In addition the differences were seen at spring-back angles because of rolling direction of sheet materials.Key Words : Aluminum sheet material, spring-back, V-bending, punch radius, V-shaped plate, finite element method.Science Code: 708.1.090