Değişen iklim koşullarında çatı kaplama malzemelerinin ve yağmur suyu toplama sistemlerinin verimliliğinin incelenmesi – safranbolu örneği

Abstract

Artan insan faaliyetleri doğanın dengesindeki değişimleri olumsuz bir şekilde etkilemektedir. Bunun en önemli göstergesi hızla gelişmekte olan sanayileşme sonucu artan sera gazlarının atmosfer ve yüzey sıcaklıklarını yükseltmesiyle oluşan iklim değişikliğidir. Bu değişiklik yağış şekillerini değiştirmekte, yağış frekanslarını ve kalitesini bozmakta, kuraklığa neden olarak su kaynaklarını azaltmaktadır. Ayrıca artan nüfusun barınma ihtiyacının karşılanabilmesine bağlı olarak kentlerdeki aşırı yapılaşma sonucu su geçirgen alanların azalması da bu kaynakların beslenmesini etkilemektedir. Tüm bu değişimler suyun önemini daha da artırmakta ve azalan yağışların değerlendirilmesini bir ihtiyaç haline getirmektedir. Bu duruma mimari anlamda çözüm önerisi olarak yapı formunda özellikle yağışların yapıyla ilk temas ettiği alan olan çatılarda seçeneklerin üretilmesi (malzeme tercihi, form arayışı vb.) ve suların depolanma alanlarının belirlenmesi giderek önem kazanmaktadır.Destekleyici bir çalışma olarak, tez kapsamında bu konular değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, tez çalışmasının başlangıcında iklim değişikliği ve bu değişikliğin su kaynakları üzerindeki etkileri ile yağış sularının toplanmasındaki yaklaşımların tarihsel süreci ve günümüz uygulamalarına değinilmiştir. Daha sonra çatılar hakkında genel bilgi verilerek çatı kaplama malzemelerinin özellikleri ve yağış suyu toplanmasındaki etkileri ele alınmıştır. Son bölümde ise alan çalışmasında Karabük ili Safranbolu ilçesinde seçilen bölgede yer alan yapıların çatıları, yağış toplama alanları, mevcut ve alternatif çatı kaplama malzemeleri toplanabilecek yağış suyu miktarı açısından irdelenmiştir. Buna göre, toplanabilecek yağış sularının depolanabileceği alanlar ve depolarda kullanılabilecek malzemeler incelenmiştir. Ayrıca çalışmada, çatı kaplama malzemelerinin ve depoların maliyetleri hesaplanarak verimlilik araştırılmıştır. Bunun sonucunda konuyla ilgili genel bir değerlendirme yapılarak çözüm önerileri sunulmuştur. Tezin konuya küresel ölçekte katkı sağlaması umulmaktadır.

Increasing human activities affect the changes of the nature's balance in a negative way. As a result of the rapidly developing industrialization, the most important indicator of this is the climate change which is caused by increasing atmosphere and surface temperature related to greenhouse gases that are accumulated in the atmosphere. The resulting changes have altered the shape of rainfall and raining frequency, quality of rainfall, and decreased spring water by causing drought. Also, related to the meeting of the accommodation needs of increasing population, as a result of an excessive construction process in the cities, the decrease of water permeable areas affects the feeding of these water springs. As all of this changes increase the importance of water, it becomes a necessity to recycle declining rainfalls. As an architectural solution proposal to this condition, it becomes gradually crucial to generate options (material preference, seeking form, etc.) on building form, especially the roofs which is the first place contacts with the rainfall, and to determine storage spaces for the rainfall water.As a supportive study, within the scope of the thesis, these subjects are focused. In this context, at the beginning of the thesis, climate change and effects of the change on water springs with historical process of rain harvesting approaches and present day applications were mentioned. Then, by giving general information about roofs, specifications of roofing materials and their effects on rain harvesting were discussed.In the final chapter, in the field research (fieldwork), roofs, rainwater harvesting areas, existing and alternative roofing materials of buildings - from a selected region of Safranbolu, Karabük city - were analysed in terms of amount of harvestable rainfall water. According to this, storage (water tank) of harvested rain water and materials, which can be used to build tanks, were examined. Also, by calculating cost of the roofing materials and water tanks, the efficiency has been researched. Consequently, a general evaluation has been made on the subject and some solution proposals were presented. It is expected that this thesis can contribute to the subject in the global scale.