Eğitim yapısı olarak yeniden işlevlendirilen endüstri yapılarında mekan analizi

Abstract

Tanıklık ettikleri tarihi yansıtan somut örnekler olan mimari miras niteliğindeki yapılar, geçmişten günümüze ışık tutmaktadır. Kamusal belleğin birer parçası olan bu yapıların korunarak günümüze ulaşması ve günümüz ihtiyaçlarına adapte edilerek kullanıma kazandırılması tarih ve kültür sürdürülebilirliği sağlamakta, aynı zamanda yapı verilen yeni işleviyle değer kazanmaktadır. Her yapının bu duruma uyum sağlayamayacağı söz konusu olduğu için ağırlıklı olarak geniş mekânları ve konstrüksiyon özellikleriyle adapte edilmeye uygun olan endüstri yapıları yeniden işlevlendirme sürecinde avantajlı olmaktadır. Endüstrileşme sürecinde yapılmış ve sonrasında Dünya genelinde gelişen faktörler ile işlevini kaybetmiş olan endüstri mirası olarak nitelendirilen pek çok sayıda yapı günümüze ulaşmıştır.Bu tezde; koruma kavramı kapsamında ele alınan, bir tasarım müdahalesi olarak yeniden işlevlendirme süreci irdelenmiş, endüstri mirası kavramı bu konu çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, endüstri mirasının korunarak günümüzde yeniden kullanımı olumlu bir yaklaşım olarak ortaya konmuş, Türkiye'den ve Dünya'dan seçilen uygulanmış farklı örnekler ele alınarak belli çıkarımlar yapılmıştır.Endüstri Devrimi sonrasında yaşanan modernleşme süreci ile `yeni mimarlık` içinde yerini alan, endüstri yapısı olarak uzun zaman kullanılarak Osmanlı Devleti'nin son dönemine ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna tanıklık eden sonrasında işlevini yitiren, günümüzde ise eğitim işlevi verilmiş yapılar seçilerek örneklem alanının sınırları oluşturulmuştur. Bu örnekler; İstanbul'da yer alan Cibali Tütün Fabrikası'ndan dönüştürülen Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü, Silahtarağa Elektrik Santrali'nden dönüştürülen İstanbul Bilgi Üniversitesi Santralİstanbul Kampüsü ve Kayseri'de bulunan Sümerbank Bez Fabrikası'ndan dönüştürülen Abdullah Gül Üniversitesi Sümer Kampüsü alanlarında yer alan, eğitim yapısı olarak yeniden işlevlendirilen endüstri yapılarıdır. Üretim amacıyla yapılıp, kullanım ömrünü tamamladıktan sonra eğitim işleviyle işlevlendirilen bu endüstri yapılarının soyutlanmış iki boyutlu çizimleri ve iç-dış mekân fotoğrafları üzerinden yapılan eski ve yeni durumları kıyaslamalarına dayalı mekân analizleri ile belli çıkarımlar elde edilmiştir.Çalışmada, bir döneme tanıklık etmiş olan endüstri yapılarının eğitim işlevi olarak işlevlendirilerek korunmasının, yapı ve kent ölçeğinde önemine dikkat çekilmiş, sosyal, kültürel, tarihi açıdan sürdürülebilirliği sağlayarak kent belleği kaybının önlenmesi üzerine olumlu katkı sağladığı ortaya konulmuştur.

As a witness of their period, concrete examples of architectural heritage are enlightening today about our past. Keeping alive with protection and adapting to today's usage these buildings which are parts of public memory, is ensure the sustainability of history and culture. These buildings gain value with its new function at the same time. All the buildings types can't adapt to this situation but most of the industrial buildings have large spaces and structural features to meet the expectations. These buildings are suitable for adapting and advantageous in the process of refunctioning. Many industrial buildings that reached today, were built in the process of industrialization and then lost their function. These buildings qualified as industrial heritage.In this thesis; within the scope of protection, process of adaptive reuse as an intervention of design, is elaborated and in this theme industrial heritage is evaluated. Protecting and re-using of industrial heritage buildings are demonstrated a positive approach, which have certain outcomes according to examples from Turkey and Worldwide.Industrial buildings that witnessed the last period of Ottoman Empire and the first period of The republic of Turkey, took place in the `new architecture` with the process of Modernization. These industrial buildings; that used for a long time after the Industrial Revolution then lost their function. They now adapted to new educational function, are selected for the study area. These buildings as re-functioned educational buildings which are placed in three campus site, adapted from Cibali Tobacco Factory to Kadir Has University Cibali Campus in Istanbul, adapted from Silahtaraga Electric Station to Istanbul Bilgi University Santralİstanbul Campus and adapted from Sümerbank Fabric Factory to Abdullah Gul University Sumer Campus in Kayseri. Certain outcomes have been made with space analysis based on the comparison between before-after situation with schematic two-dimensional drawings and photographs of interior-exterior spaces of these industrial buildings.This research drew attention to importance of preserving and re-functioning industrial buildings as educational spaces that witnessed a certain period, in urban and spatial scale. This fact contributes positively to prevention of losing urban memory with ensuring social, cultural, historical sustainability at the same time.