1923-1970 yılları arasında Kars`ta eğitim

Abstract

1877-1878 Osmanlı-Rus harbinin sonunda 40 yıl gibi bir süre Rus egemenliği altında kalan Kars vilayeti, Rusların izlediği siyaset sonucunda eğitim ve kültürden yoksun bırakılmıştı.Osmanlı Devleti zamanında eğitime önem verilmiş olmasına rağmen, Kars eğitimde diğer vilayetlere göre geri kalmış, bu eksiği tamamlamak için daha çok çalışılması gerektiği bilincine varılmıştı.Kars'ın anavatana katılışı ve Cumhuriyetin ilanını müteakip M.Kemal ATATÜRK'ün art arda yaptığı inkılâpların etkisi ile Kars'ta da hızlı bir gelişim süreci izlenmiştir. Halkın eğitime yoğun ilgisi ve çalışmasının yanında Kazım Karabekir Paşa'nın da bölge halkının eğitimine katkısı büyüktü. Karabekir Paşa, savaş ve Ermeni terörü sonucu yetim ve öksüz kalan binlerce çocukla yakından ilgilendiği gibi bunlara çeşitli eğitim kurumları da tesis etmişti.Cumhuriyet sonrasında, halkın okuma ve yazma oranını artırmak, kültürel bir kalkınma sağlamak düşüncesiyle ülkenin birçok yerinde halkevleri kuruldu. Kars'ta ve ilçelerinde de kurulan halkevleri yoğun bir ilgiyle karşılandı.Eğitim seferberliğini kentlerden köylere de ulaştırmak maksadıyla, 1940 yılında kurulan köy enstitülerinin de eğitim ve öğretime büyük katkısı olmuştu. Bu maksatla, Kars'a kurulan Cılavuz Köy Enstitüsü, yıllarca eğitimsiz kalan köylüyü hem eğitmiş hem de üretim yapmasını sağlamıştı.Bu çalışmada, Kars'ın kırk yıl gibi uzun bir süre eğitimsiz kalmasına karşın, Cumhuriyetin ilanından sonra açılan okullar, halkevleri ve köy enstitüsü ile eğitim ve kültürde hızlı bir ilerleme gösterdiğine yer verilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Kars, Kars'ta Eğitim, Kars Halkevi, Kars Cılavuz Köy Enstitüsü, Kars Milli Eğitim Müdürlüğü

The city, Kars, which was sovereigned by the Russian for about forty years after 1877-1878 Ottoman-Russian War, was deprived of education and culture due to the policy that the Russian followed. Although education gained importance during the Ottoman period, Kars fell behind the other cities in terms of education and, as a result, it was realized that more effort had to be given to catch up with.After the annexation of Kars to homeland and the declaration of Republic, rapid development process was observed in Kars thanks to the revolutions carried out in sequence by Atatürk.Kazım Karabekir Pasha's contribution to the education of the local community was great as well as people?s deep interest in education and their effort. Karabekir Pahsa was closely interested in thousands of orphans whose parents were killed during wars and Armenion terror. He also established various educational institutions for them.Community Centers were established in many places throughout the country in order to increase literacy among people and get on with cultural development. Community Centers which were established in Kars and in its districts as well were welcomed with great interest.Village institutes established in 1940 with the aim of transmitting education campaign from cities to villages contributed a lot to education as well. For instance, Cılavuz Village Institute established in Kars both educated peasants who locked education for years and let them produce.In this study, it was included that Kars made rapid progress in education and culture through schools, community centers and village institutes opened after the declaration of Republic, in spite of such a long time as 40 years of deprivation of education.KEY WORDS: Kars, Education in Kars, Kars Community Center, Kars Cılavuz Village Institute, Kars Directorate of National Education.