Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Uygulama ve Araştırma Çiftliği`nde yetiştirilen morkaraman ve tuj kuzularının 90 günlük büyüme ve gelişme özellikleri

Abstract

41 5.0ZET Bu çalışma ile Morkaraman ve Tuj kuzularının 90 günlük büyüme ve gelişme özellikleri, yaşama güçleri ve Morkaraman ve Tuj ırkı koyunların döl verimi özellikleri araştırılmıştır. Kuzuların büyüme ve gelişme özelliklerinden doğum, 30. gün, 45. gün, öO.gün, 75.gün ve 90.gün ağırlıkları ile ilgili araştırmalar sırasıyla 3.554, 6.647, 8.875, 10.965, 12.517 ve 14.659 kg olarak bulunmuştur. Doğum ağırlığına ırkın etkisi çok önemli, baba yaşının etkisi ise önemli bulunmuştur. Cinsiyet ve ana yaşının doğum ağırlığına etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır. 30.,45. ve 75.gün ağırlığına doğum ağırlığının lineer etkisinin çok önemli; cinsiyet, ırk ana yaşı, baba yaşı ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır. 90. gün ağırlığına ise cinsiyetin etkisinin çok önemli, doğum ağırlığının lineer etkisinin önemli olduğu anlaşılmıştır. 90. gün ağırlığına ırk, ana yaşı, baba yaşı ve ananın canlı ağniığının lineer etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır (p<01). Koyunlarda döl verimi olarak ele alınan özelliklerden koç altı koyun basma gebe kalan (gebelik oram), doğuran koyun (kuzulama oranı) ve koç altı koyun basma doğan kuzu sayılarına ait en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 0.832, 0.832 ve 0.906 olarak tespit edilmiştir. Gebelik ve kuzulama oranına ırkın etkisinin önemli (p<01) olduğu anlaşılmıştır. Yaş ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin gebelik oranı ve kuzulama oranına etkisiz olduğu tespit edilmiştir. Kuzulara ait yaşama gücünü belirlemek için 90 günlük mortalite dikkate alınmıştır. 90 günlük yaşama gücü Morkaramanlarda 0.960, Tujlarda 0.875 olmak üzere ortalama 0.921 olarak bulunmuştur. 90 günlük yaşama gücüne ırkın etkisinin çok önemli olduğu (p<.01) anlaşılmıştır. Buna karşılık yaş ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin önemsiz olduğu tespit edilmiştir.42 Araştırma sonucunda Morkaraman kuzularının Tuj ırkı kuzularına nazaran büyüme ve gelişme özellikleri ve yaşama gücü bakımından daha elverişli bir ırk olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca Morkaraman ırkı koyunlarında döl verimi özelliklerinin Tuj ırkı koyunlarından daha iyi olduğu sonucuna varılmıştır.

43 6. SUMMARY In this study, the living capability and grawth characteristics of 90 days old, Tuj and Morkaraman lambs and reproduction features of these sheep breeds (have been) investigated. The weights of different periods which is indication af growth characteristics of the animals at birth 30th, 45th, 60th, 75th and 90th days were 3.554, 6.647, 8.875, 10.965, 12.517 and 14.659 kg respectively. The effects of breed on the birth weight was highly significant (p<0.01) as well as the age of ram was significant (p<0.05) on this parameter, while sew and the age of ewe were insignificant. Also, the linear effect of the birth weight on 30th, 45th and 75th days weight was highly (p<0.01) significant while sew, breed, parent ages and ewe's weight on the same property were not (p>0.05) significant. Howewer, the influence of the sew on 90th days weight was highly significant (p<0.01) while the linear effects of birth weihgt was (p<0.05) significant. Also, the linear effects of breed, sew, parent's age and ewe's live weight on 90th days weight of the lambs were not significant. Least square means of the ewe's per dam for pregnancy rate, birth rate and lamb number rate were 0.832, 0.832 and 0.906 resphectively. The influence of breed on the pregnancy and lambing rate were significant (p<0.01) while the linear effects of age and ewe's weight on pregnancy and lambing rate was insignificant. The mean survival rate of the lambs in 90 days determined with mortality was 0.921 and the effects of breed on this featurye was highly significant (p<0.01) but, the linear effects ofage and live weight of ewe not.44 The results of this research showed that the Morkaraman lambs were better for growth characteristics and survival rate when compared to Tuj breed ships. Also, it was determined that Morkaraman breed sheep have better reproduction properties than that of Tuj breeds.