Trikofitili sığırlarda trikofitozisin yaygınlığına göre serum çinko düzeyinin değerlendirilmesi

Abstract

Trikofitozisli sığırlarda serum çinko düzeyinin düşük olduğu bilinmektedir. Bu araştırma ise sığırlarda trikofitozisin yaygınlık düzeyi ile serum çinko düzeyi arasındaki ilişkiyi daha net olarak ortaya koymayı amaçladı. Bu asıl amacın yanı sıra trikofitozisli hayvanlarda hem hastalığa hem de tirikofitozisli sığırların serum çinko düzeyleri üzerine cinsiyet, ırk ve yaş faktörlerinin nasıl etkilediği de araştırıldı. Bu araştırma 92 trikofitozisli sığır ve benzer koşullara sahip 50 adat sağlıklı sığır üzerinde yürütüldü. Sağlıklı sığırların serum çinko düzeyleri kontrol gurubu olarak değerlendirildi. Trikofitozisli sığırlar ise hastalığın yaygınlık düzeylerine göre 5 gurubuna ayrıldı. Birinci guruba bir santimetreye kadar olan lezyonlu sığırlar, 2. guruba lezyon büyüklüğü 1-5 cm arası olan, 3. guruba 5-10 cm arası, 4. guruba 10-20 cm arası, 5 guruba ise çok yaygın lezyonlara sahip hasta sığırlar dâhil edildi. Serum çinko düzeyleri alev sistemli atomik absorbsiyon spektrofotometre cihazı kullanılarak tespit edildi. Çalışma sonucunda genel olarak trikofitozisli sığırların serum çinko değeri (0.613±0.013 mg Zn/L) sağlıklı hayvanların serum çinko değerinden (0.900±0.017 mg Zn/L) önemli düzeyde düşük tespit edildi (p<0.001). Trikofitozisin yaygınlık düzeyi ile serum çinko düzeyi arasında r = -0.772 (p<0.001) düzeyinde negatif korelasyon tespit edildi. Hastalığın yaygınlığına bağlı olarak serum çinko düzeyindeki düşüş 3. guruba kadar önemli bulundu. Fakat 3. gruptan sonra önemli bir düşüş gözlenmedi. Bu bakımdan hastalığın 3. derecede yaygınlık gösterdiği sığırların serum çinko düzeyi (0.60 mg Zn/L) hastalık için kritik değer olarak gözlendi. Çalışmada lezyonun büyüklüklerinin serum çinko düzeyi üzerindeki etkisi r2 değeri % 59.6 olacak şekilde yüksek düzeyde önemli bulundu (p<0.001). Araştırmada hastalıklı dişi ve erkek grupları arasında sayısal bir fark gözlenmedi (p>0.05). Yine bu iki gurubun serum çinko düzeyleri arasında da istatistikî farklılığa rastlanılmadı (p>0.05). Tirkofitozis Kars yöresinde yaygın olarak bulunan tüm sığır ırklarında gözlendi. Fakat hastalık en yüksek oranda esmer melezleri, yerli ırklar ve melezlerinde görülürken en düşük oranda simental ırkı ve melezlerinde tespit edildi (ki kare: 19.91, p<0.05). Trikofitozisli sığırların ırk gruplarının serum çinko düzeyleri arasında önemli bir farklılık gözlenmedi (p>0.05). Yaş faktörüne göre, 5.5 ve 12 aylık iki sığır istisna tutulacak olursa 5 aylık yaşın üzerindeki sığırlarda hastalık gözlenmedi. Trikofitozlu buzağı sayısının 2-3 aylık yaşlar arasında yoğunlaştığı tespit edildi (Ki kare: 29.89, p<0.001). Hastalık gözlenen yaş gruplarının serum çinko düzeyleri arasında ise önemli bir fark bulunamadı (p>0.05). Bu araştırma ile takip eden sonuçlar elde edilmiştir; 1Trikofitozisin yaygınlığına ters orantılı olarak sığırların serum çinko düzeyi düştü. 2Söz konusu düşüş yaklaşık olarak 0.6 mg Zn/L civarında karar kıldı ve daha fazla düşmedi. 3 Söz konusu hastalıklı sığırların serum çinko düzeyleri üzerinde cinsiyet, ırk ve yaş faktörleri etkisiz bulundu. Fakat sayısal bakımdan ırk ve yaş faktörlerinin sığır trikofitozisi üzerinde önemli etkiye sahip olduğu tespit edildi.

It is known that the cattle with trichophytosis have lower serum zinc levels than healthy ones. This study was aimed to reveal relationship between the extensity of trichophytosis on the body and serum zinc levels in cattle more clearly. Besides this main purpose, second objective was to investigate effects of gender, breed and age factors on this disease and serum zinc levels of cattle with trichophytosis. This study carried out on 92 cattle with trichophytosis and 50 healthy cattle reared under similar conditions. Serum zinc levels of healthy cattle were evaluated as control. The cattle with trichophytosis divided into 5 groups according to diffusiveness of the diseases. First group had lesions up to 1 centimeter. Second group consist of animals having lesions between 1 and 5 centimeters. The lesion sizes of third and fourth groups were between 5-10 and 10-20 cm, respectively. Finally fifth group created by the animals having widespread lesions. Serum zinc levels measured by atomic absorption spectrophotometer equipped with flame system. In the result of the investigation, generally, serum zinc levels of the animal with trichophytosis (0.613±0.013 mg Zn/L) determined as lower than healthy ones (0.900±0.017 mg Zn/L) statistically (p<0.001). Negative correlation was determined between diffusiveness degree of trichophytosis and serum zinc levels (r = -0.772, p<0.001). Decreased serum zinc levels found statistically significant in relation to the diffusiveness degree of disease until third group. However any significant decrease was not observed after the third group. In this respect, serum zinc levels of third group (0.60 mg Zn/L) were observed as critical value for the cattle with trichophytosis disease. In the study, the effect of lesion diffusiveness on the serum zinc levels were found significant with the 59.6 % r2 value (p<0.001). Any numeric difference was not observed between female and male groups in this investigation (p>0.05). Moreover, no statistical difference between serum zinc levels of gender groups was also observed (p>0.05). Trichophytosis was observed in all cattle breeds which existing in Kars province. But while the disease was seen on Swiss brown cross breed, native breeds and its cross breeds in the highest proportion, it was diagnosed at Simmental and its cross breeds in the lowest proportion (che-square: 19.91, p<0.05). Any difference between serum zinc levels of breed groups of cattle with trichophytosis was not observed (p>0.05). According to the age factor, the disease was not observed upper 5 months of age with the exception of two cattle which are at the age of 5.5 and 12 months. It was detected that the number of calves with trichophytosis condensed between the ages of 2-3 months (che-square: 29.89, p<0.001). Any significant difference between serum zinc levels of age groups with the diseases were not found (p>0.05).Following results were obtained with this investigation; 1Serum zinc levels of cattle decreased in inversely proportional manner to the diffusiveness degree of trichophytosis. 2This decrease was stable at the 0.6 mg Zn/L. 3Gender, breed and age factors were found ineffective on serum zinc levels of cattle with this disease. But, in numeric aspects, it was detected that breed and age factors have important effects on the cattle trichophytosis.