Tuj ve hemşin koyunlarında kalp ve koroner damarlar üzerine karşılaştırmalı makroanatomik araştırmalar

Abstract

Bu çalışmada 30 adet Hemşin koyunu ve 30 adet Tuj koyunu kalbi olmak üzere toplam 60 adet kalp kullanıldı. Kalp ve koroner damarların incelendiği bu çalışmada latex enjeksiyon ve korozyon kast tekniklerinden faydalanıldı. Apex cordis'in Hemşin koyunlarının %80'inde, Tuj koyunlarına göre biraz daha sivri olduğu belirlendi. Apex cordis'in ventriculus sinister tarafından oluşturulduğu saptandı. Kalp ağırlığının vücut ağırlığına oranı Tuj ve Hemşin koyunlarında sırasıyla %0,51-%0,54 olarak hesaplandı. Kalp ağırlığı, pericardium ağırlığı, craniocaudal çap, margo ventricularis dexter üzerinden ölçülen sulcus coronarius'tan apex cordis'e kadar olan uzaklık değerlerinin Tuj ve Hemşin koyunu arasında farklı olduğu istatistiksel olarak belirlendi (P<0,05). Ölçülen diğer makrometrik değerlerin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı (P>0,05) ancak, ortalama değerlere bakıldığında Hemşin koyunu kalbinin Tuj koyunu kalbinden daha büyük olduğu gözlendi. Ventriculus dexter ve ventriculus sinister'de bulunan m. papillaris'lerin tepe çıkıntı sayıları, m. papillaris'lerden ayrılan chordae tendineae sayıları ve chordae tendineae uzunlukları bakımından Tuj ve Hemşin koyunu arasında istatistiksel bir farklılık olmadığı gözlendi (P>0,05). Kalplerin a. coronaria dextra ve a. coronaria sinistra tarafından beslendiği belirlendi. 8 Tuj ve 9 Hemşin koyununda a. coronaria sinistra'nın, 2 Tuj ve 1 Hemşin koyununda a. coronaria dextra'nın dominant olduğu görüldü. A. coronaria sinistra'nın r. interventricularis paraconalis ve r. circumflexus sinister'e ayrıldığı belirlendi. 1 Tuj koyununda r. interventricularis subsinuosus'un, r. circumflexus dexter tarafından oluşturulduğu görüldü. 1 Tuj ve 1 Hemşin koyununda r. interventricularis subsinuosus'un r. proximalis atrii dextri tarafından oluşturulduğu belirlendi. Tuj ve Hemşin koyunlarıda damarların hem seyirleri hem de orijinleri itibari ile çeşitli varyasyonlar gösterdiği tespit edildi. Tuj ve Hemşin koyunlarında kalbin venöz drenajının; v. cordis magna, v. cordis media, vv. cordis dextrae ve vv. cordis minimae tarafından sağlandığı tespit edildi. Tuj koyunu ve Hemşin koyunu kalplerinin %50'sinde v. marginis ventricularis sinistri'nin v. cordis magna'ya, diğer koyunlarda sinus coronarius'a açıldığı belirlendi. 2 Hemşin koyununda sinus coronarius'un v. cava caudalis'e açıldığı gözlendi. V. distalis ventriculi sinistri'nin, Tuj ve Hemşin koyunlarında bulunmadığı görüldü. 7 Tuj ile 7 Hemşin koyununda v. angularis'e rastlandı. Vv. cordis dextrae'nın kalbin sağ yarımının venöz drenajını sağladığı ve 10 Tuj koyunu ile 5 Hemşin koyununda v. semicircumflexa dextri'yi oluşturduğu, diğer 5 Hemşin koyununda damarların ayrı ayrı atrium dextrum'a açıldığı gözlendi. Tuj ve Hemşin koyunlarında venler arasında çok sayıda anastomoz'a rastlandı. Koroner damarlar bakımından Tuj ve Hemşin koyunu arasında belirgin bir farklılığa rastlanmadı. Tüm kalplerde r. interventricularis paraconalis üzerinde kalp kas köprüsüne rastlandı. Tuj ve Hemşin koyunu arasında, köprü uzunluğu bakımından istatistiksel olarak fark bulunduğu (P<0,05) ve köprü uzunluğunun Tuj koyununda daha fazla olduğu belirlendi. Tuj koyunu ve Hemşin koyunu kalplerinin %60'ında v. cordis media üzerinde daha çok incisura apicis cordis'te kalp kas köprülerine rastlandı.

SUMMARYIn this study, a total of 60 hearts including 30 Hemsin and 30 Tuj sheep hearts were used. In the study throgh which the heart and coronary vessels were examined, latex injections and corrosion cast thecniques were utilized.It was determined that the apex cordis was more spired in the rate of 80% of the Hemsin sheep than those of Tuj sheep. It was detected that the apex cordis was formed by the left ventricle. The ratio of the heart weight to body weight was calculated to be as 0,51%-0,54% in Tuj and Hemsin sheep, respectively. Heart weight, pericardium weight, diamater of the craniocaudal lenght and measured on the distance of lenght from the coronary groove to apex of heart were found to be statistically different between the Tuj and Hemsin sheep (P<0,05). Although other measured macrometric values weren't statistically significant (P>0,05), it was observed that considering the values of means, the Hemsin sheep's hearts were bigger than those of Tuj sheep. However, there wasn't any significant difference between the Tuj and Hemsin sheep in relation to the number of hill ridges of papillary muscles, leaving the papillary muscles of the number of chordae tendineae and the length of chordae tendinea in right and left ventricle (P>0,05). The hearts were determined to be nourished by right and left coronary vessels. And it was, also, seen that the left coronary vessel was dominant in 8 Tuj and 9 Hemsin sheep and the right coronary vessel was dominant in 2 Tuj and 1 Hemsin sheep. It was determined that the left coronary vessel was divided to paraconal interventricular branch and left circumflexus branch and that the interventricular subsinuosal branch was formed by right circumflexus branch in one Tuj sheep and the interventricular subsinuosal branch is formed by proximal atrial branch in one Tuj and one Hemsin sheep. It was determined that the vessels were in several variations in relation to both courses and origins in Tuj and Hemsin sheep. The venous drainages of the hearts were observed to be supplied by great and middle cardiac veins, the right cardiac veins and the minute cardiac veins. It was determined that the left marginal ventricular vein was opened to great cardiac vein in 50% of the Tuj and Hemsin sheep hearts and to coronary sinus in the others. It was seen that the coronary sinus were opened to caudal vena cava in the two Hemsin sheep and the distal ventricular vein wasn't found in the Tuj and Hemsin sheep. The angular vein was found in seven Tuj and seven Hemsin sheep. The right cardiac veins were observed to be provided to the right half of the heart and to be formed to right semicircumflex vein in five Hemsin sheep and Tuj sheep and these vessels were opened to righ atrium separately in the other five Hemsin sheep. There were many anastomoses between cardiac veins in Tuj and Hemsin sheep. There weren't prominent differences with regard to coronary vessels between Tuj and Hemsin sheep. There was a myocardial bridge on the paraconal interventricular branch in all hearts. It was found that there were statistically differences in terms of length of myocardial bridge between Tuj and Hemsin sheep (P<0,05) and the length of myocardial bridge was higher in Tuj sheep. 60% of Tuj and Hemsin sheep hearts were observed to have myocardial bridges on the middle cardiac vein, mostly on notch of cardiac apex.