Ağrı et ve süt kurumu et kombinasında kesilen farklı genotip sığırların kesim ve karkas özellikleri

Abstract

Bu tez çalıĢması, Ağrı Et ve Süt Kurumu Et Kombinasında kesilen farklıgenotip sığırların kesim ve karkas özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıĢtır.ÇalıĢmada, Ağrı ilindeki ailesel iĢletmelerde yetiĢtiriciliği yapılan, sağlıklı, 1-12yaĢlı, 139 baĢ diĢi ve 63 baĢ erkek olmak üzere toplam 202 baĢ sığırın kesim kayıtlarıkullanılmıĢtır. Kesimi yapılan sığırların genotipe göre dağılımı 88'i EsmerMelezi(MM), 46'sı Simental Melezi (SM), 30'u Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK),20'si Yerli Kara (YK), 18'i Yerli Kara Melezi (YKM) genotipi oluĢturmuĢtur. EsmerMelezi, Doğu Anadolu Kırmızısı, Yerli Kara Melezi, Simental Melezi ve Yerli Karagenotipi sığırların kesim öncesi canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla 362.56, 341.10,329.44, 433.26 ve 249.70 kg; karkas ağırlığı ortalamaları 185.52, 171.57, 163.06,265.50 ve 125.60 kg; deri ağırlığı ortalamaları sırayla 17.98, 17.68, 17.44, 17.68,16.36 kg; baĢ ağırlığı ortalamaları 11.63, 10.67, 10.87, 13.02, 9.36 kg; dört ayakağırlığı ortalamaları 8.76, 7.99, 7.96, 9.58, 8.44 ve 7.02 kg; dört mide+barsak (dolu)ağırlıkları ortalamaları 51.25, 51.52, 50.88, 50.22, ve 44.76 kg ile karkas randımanortalamaları sırasıyla % 50.67, 50.04, 50.09, 59.80 ve 47.99 olarak saptanmıĢtır.Cinsiyete göre diĢi ve erkeklerde canlı ağırlık ortalamaları sırasıyla 340.05 ve 408.33kg, karkas ağırlığı 169.83 ve 246.57 kg, deri ağırlığı 17.84 ve 17.27 kg, baĢ ağırlığı10.91 ve 12.83 kg, ayak ağırlığı 8.17 ve 9.48 kg, dört mide+barsak (dolu) ağırlıkları50.92 ve 49.19 kg ve karkas randımanı ortalamaları % 49.59 ve % 58.39 olarakbelirlenmiĢtir. Cinsiyetin canlı ağırlık, karkas ağırlığı ve karkas randımanı üzerindekietkisi istatistikî olarak önemli (P<0,05; P<0,001) bulunurken, diğer kesim özellikleriiçin önemsiz bulunmuĢtur (P>0,05). Genotipe göre canlı ağırlık, karkas, deri, baĢ vedört mide+barsak(dolu)ağırlıkları ve karkas randımanı bakımından farklılıklarönemli olurken, diğer özellikler bakımından önemsiz olmuĢtur ( P>0,05). YaĢa göre IXise gruplar arasında canlı ağırlık bakımından farklılık önemli olurken (P<0,05) diğerkesim ve karkas özellikleri bakımından istatistiksel bir farklılık bulunmamıĢtır(P>0,05). Sonuç olarak; Ağrı ili Et ve Süt kurumunda, Ağrı ve çevresinden getirilensığır ırklarına ait kesim ve karkas özelliklerinin, cinsiyet, genotip ve yaĢa göredeğerlendirildiği bu çalıĢmada, cinsiyete ve farklı genotiplere göre canlı ağırlık,karkas ağırlığı ve karkas randımanı özellikleri arasındaki farklılıklar genelde önemlibulunurken, yaĢa göre ise genellikle önemsiz bulunmuĢtur. ÇeĢitli genotipleriçerisinde ise, özellikle yerli ırklarımızdan olan Yerli Kara ile kombine verimli birgenotip olan Simental Melezi sığırlar arasında önemli farklılıklar bulunurken, YerliKara ve melezleri ile Doğu Anadolu Kırmızısı, Esmer Melezleri arasında elde edilensonuçlar bakımından canlı ağırlık, karkas ve baĢ ağırlıkları hariç, istatistiksel birfarklılık bulunmamıĢtır. Buna göre daha karlı ve ekonomik bir besi için cinsiyetegöre erkek, genotipe göre ise yerli ırklar yerine kombine verimli genotipler veyabunların melezlerinin özellikle de Simental genotipinin tercih edilmesinin daha iyiolacağı düĢünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Sığır, Genotip, Kesim ve Karkas Parametreleri, Et ve Sütkurumu

This study was carried out in order to determine the slaughter and carcasscharacteristics of different genotype of cattle slaughtered at the Meat and Milk BoardAğrı Meat Processing Plant. In the study, a total of 202 animals, 139 females and 63males, which were bred by the public and were healthy and 1-12 aged were usedrecording cattle slaughtered. According to genotype of cattles were slaughteredwhich 88 of these animals were Esmer Crossbreed, 46 were Simental Crossbreet(SM), 30 were Eastern Anatolian Red (DAK), 20 were Native Black, 18 were NativeBlack Cross (YKM) were used. The average live weight of the Esmer Crossbreet,Eastern Anatolian Red, Native Black Cross, Simental Crossbreet, Esmer, NativeBlack cattle were found to be respectively 362,56, 341.10, 329.44, 433.26 ve 249.70kg; their carcass weights were 185.52, 171.57, 163.06, 265.50 ve 125.60 kg; theleather weights were 17.98, 17.68, 17.44, 17.68, 16.36 kg; the head weights were11.63, 10.67, 10.87, 13.02, 9.36 kg; the foot weights were 8.76, 7.99, 7.96, 9.58, 8.44ve 7.02kg; the internal organ weights were 51.25, 51.52, 50.88, 50.22, ve 44.76 kgand the carcass yields were found as %50.67, %50.04, %50.09, %59.80 ve %47.99According to sex, females and males were determined to have live weights ofrespectively 340.05, 408.33 kg; their carcass weights were 169.83 ve 246.57 kg, theskin weights were 17.84 ve 17.27 kg, the head weights were 10.94, 12.83 kg, the footweights were 10.91 ve 12.83 kg, the internal organ weights were 50.92, 49.19 kg andthe carcass yields were found as 49.59% and 58.39%. The effect of gender on liveweight, carcass weight and carcass yield was significant (p <0.001), while otherslaughter parameters were not significant (P>0.05). According to the breed, thedifferences in terms of live weight, carcass, head and internal organ weights wereimportant, while other parameters were insignificant (p>0.05). For age, nosignificant difference was found between groups in terms of slaughter and carcass XIparameters (p> 0.05). As a result; in this study, at the Meat and milk Ağrı Institution,in which the slaughter and carcass characteristics of cattle were evaluated while itwas found significant the differences between characteristics of live weight andcarcass weight according to sex and different genotype, ıt was generally found insignificant due to age. There are significant differences among the various races,especially between Native Black which is one of our natives breeds and SimentalHybrid cattle which is a combined fertile breed while it was found no significantdifference between Native Black and its hybrids, and Eastern Anatolian Red,Montofon, and its hybrids, except for head weights. Accordingly, it is thought thatfor a more profitable and economic fattening, male according to gender butaccording to breed, combined fertile breeds and their hybrids, especially Simentalrather than native ones would be better.Key Words: Cattle, Genotype, Slaughter and Carcass Parameters, Meat And MilkInstitution