Sapsız meşe (Quercus petraea (Mattuschka) Liebl.) fidanı gelişimi üzerine tohum boyutu ve kök kesim zamanının etkisi

Abstract

Bu çalışmada, sapsız meşe tohumlarının çimlenmeleri üzerine tohum özelliklerinin (tohum çapı, tohum boyu ve tohum ağırlığı) etkisi ve fidanlığa ekilen tohumlardan elde edilen 1+0 yaşındaki çıplak köklü sapsız meşe fidanlarının morfolojik özellikleri üzerine tohum özellikleri, kök kesim işlemi ve kök kesim zamanının etkisi araştırılmaya çalışılmıştır. Çalışmada. Ekim ayında Artvin ilinden bir orijine ait sapsız meşe tohumları kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, çimlenme parametreleri ve 1+0 yaşındaki fidanların morfolojik özelliklerinin tohum boyutundan önemli oranda etkilenmiş ve en yüksek değerler orta ve büyük tohum sınıfında elde edilmiştir. Kök kesim işlemlerinin ortalaması esas alındığında, büyük tohum sınıfından elde edilen fidanlar en yüksek fidan boyu ve çapına sahip olmuştur. Fidanların morfolojik özellikleri üzerine kök kesim işleminin etkisi incelendiğinde, kök kesim zamanının fidan morfolojik özeliklerini (fidan çapı, fidan boyu, fidan gövde ve kök kuru ağırlıkları ve kök sayısı gibi) önemli oranda etkilediği ve her üç tohum sınıfının ortalaması alındında en düşük fidan çapı, boyu ve ağırlıklarının Haziran-Temmuz ayında yapılan kök kesim işlemi sonucu elde edildiği tespit edilmiştir.Çalışma sonucunda; orta ve büyük boy tohum sınıfına sahip tohumların fidanlıkta ekim işleminde kullanılması durumunda 1+0 yaşında elde elden sapsız meşe fidanlarının çap, boy, ağırlık değerleri ve kök sayısının arttığı ve kök kesim işleminin ise Temmuz ayında yapılması durumunda diğer kök kesim zamanları ve kontrol fidanları ile kıyaslandığında daha yüksek fidan kök ve gövde ağırlığına neden olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Fidan kalitesi, fidanlık, çimlenme yüzdesi, sapsız meşe, tohum ağırlığı

In this study, effects of seed size on germination performance and effects of seed size and root undercutting in nursery on 1+0 bareroot Quercus petraea seedling morphology. Seeds were collected for this study from Artvin, Turkey. The study showed that germination percentage and germination rate were significantly affected by seed size in laboratory study, and the highest germination percentage and germination rate were performed by medium and large seed size. Also seed size affected seedling morphology significantly. When averaged for four root cutting treatments seedlings produced from large seed size gave the highest seedling height and diameter. The time of root cutting also affected seedling morphology, and seedlings which were undercut in June-July showed the lowest seedling height, seedling diameter, root dry weight, shoot dry weight and number of fine and lateral roots averaged over three seed sizes.According to the present study, seed size and time of undercutting affects 1+0 bareroot seedling morphology (shoot height, shoot diameter, root dry weight, shoot dry weight, number of roots). To produce 1+0 bareroot Q. petraea seedlings middle and large size seeds should be sown in nursery, and root undercutting should be performed in July.Key words: Germination percentage, nursery, seed weight, seedling quality, sessile oak