Türk tarihinde fen eğitim uygulamaları, köy enstitülerinde fen eğitimi ve 2013-2018 fen eğitim programlarına göre hazırlanmış 5. 6. 7. ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının kavramsal içerik açısından karşılaştırılması

Abstract

Fen bilimleri ve fen bilimleri eğitimi insanlık tarihinde her çağda önemli bir olgu olmuştur. Tarih boyunca gelişmiş her milletin fen bilimlerine ve eğitimine önem verdiği görülür. Türk eğitim tarihinde de fen bilimleri ve eğitimine dair pek çok gelişmiş uygulama görmek mümkündür. Tarih boyunca bilimle ilgilenmeyi başarmış olan Türk uygarlığı fen bilimleri eğitimi konusunda günümüzde sıkça eleştirilmektedir. PISA gibi dünya genelinde kabul edilen eğitim ölçümlerinde alınan başarısız sonuçlar; Dünya Bankası, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşların Kalkınma ve Eğitim Değerleme Raporlarındaki sonuçlar gibi veriler de bu eleştirilerin haklılığına istatistiksel kaynak sağlamaktadır. Anadolu coğrafyasında eğitimin özellikle de pozitif bilimler eğitiminin sorun olduğu ise tarihi kaynaklarda açıktır. Bu eğitim sorunu Türkiye Cumhuriyeti Devletinde de devam etmiştir. Fakat başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Cumhuriyetin kurucu kadrosu eğitim öğretim sorununu çözmek için çok ciddi çalışmalar yapmışlardır. Eğitim ve öğretim süreçlerini işlevsel hale getirme amaçlarıyla izlenen politikalardan biri de 1937 yılında açılması kabul edilen Köy Enstitüleri olmuştur. Köy Enstitüleri açılmasından kapanışına kadar oldukça çalkantılı dönemler yaşamıştır. Kısa zamanda ürettiği etkili sonuçlara rağmen sert eleştirilere maruz kalarak kapatılmışlardır. Bu çalışmada, Türk tarihinde fen eğitim uygulamaları genel anlamda incelenmiştir. Köy Enstitüleri özelinde ise enstitülerinin genel eğitim-öğretim sistemi ve fen bilimleri eğitim uygulamaları incelenmiştir. Bu incelemeler ışığında 2013 ve 2018 fen eğitim programlarına göre hazırlanmış 5. 6. 7. ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitapları kavramsal açıdan karşılaştırılmıştır. Çalışmanın ana eksenini bu kavramsal karşılaştırma kısmı oluşturmuştur. Bu incelemede fen bilimleri eğitiminin amaçları, izlenen yöntem ve politikalar, üretilen sonuçlar ve bu sonuçların etkinliği ile kalıcılığı dikkate alınmıştır.Araştırma sonunda Türk tarihinde fen eğitim uygulamalarının oldukça değişken bir seyir izlediği tespit edilmiştir. Erken Türk tarihinden itibaren günümüze kadar dönem dönem çok ciddi ve detaylı fen eğitim ve öğretimi uygulamaları gözlenmiştir. Bunun yanında Türk tarihinde, pozitif bilimlerden uzaklaşılan dönemlerin olduğu da görülmektedir. Özellikle Selçuklular döneminde yoğun ve kaliteli fen eğitimi uygulamalarına rastlanmaktadır. Selçuklulardan Osmanlı Devletine bu miras medreseler yolu ile devredilmiştir. 16. yüzyıla kadar Osmanlıda da fen eğitimi alanında olumlu bir dönem yaşanmıştır. Ardından medrese sistematiği değişmiş ve skolastik bir anlayışın hâkim olması ile fen eğitime verilen önem azalmıştır. Pozitif bilimlerdeki bu aksama Osmanlı Devleti'nin gerilemesinde de önemli bir etkendir. Meşrutiyet döneminde başlayan bilginin geleneksellikten kurtarılıp bilimselleştirilmesi süreci Cumhuriyet ile gelişerek sürmüştür. Cumhuriyet dönemi özelinde ise genç Cumhuriyetin ciddi eğitim reformları yaptığı, fen eğitimi ve öğretimine özel ilgi gösterdiği aşikârdır. Köy Enstitülerinde bu tip yenilikçi çağdaş uygulamalara rastlanmaktadır. Enstitülerde fen bilimleri eğitiminin, çağın ve coğrafyanın çok iyi analiz edilmiş özellikli ihtiyaçlarına cevap vermek üzerine tasarlandığı ve bu amacı çok büyük etkinlik yüzdesiyle gerçekleştirdiği görülmüştür. Günümüzde fen eğitim programlarının iyileştirilmesi için gösterilen çabalar, eğitimde sürekli deneysel bir yol izlenmesine neden olmuştur. Günümüz fen eğitim programları ise 2013 ve 2018 fen eğitim programları özelinde detaylı bir şekilde kavramsal olarak irdelenmiştir. İrdeleme sonucunda 2018 programının sarmal bir şekilde tasarlandığı anlaşılmaktadır. Her sınıfta aynı isimli üniteler mevcuttur. Bu ünitelerin içeriği sınıf seviyesi arttıkça genişlemektedir. 2013 programının ise her sınıfta ünite adı bir alt sınıfa benzerdir. Fakat üst sınıflarda içerik, 2018 fen programında olduğu gibi alt sınıflara göre daha geniştir. 2018 fen programındaki sarmal yapı tam anlamıyla 2013 fen programında mevcut değildir. 2018 fen programında 2013 fen programına kıyasla 5. sınıf biyoloji kavramları, %64,43 oranında azalmıştır. 5 sınıf kimya konularında ise bu durum tam tersi gözlenmiş kimya konularındaki kavramların sayıları %47,05 artmıştır. 5. Sınıf fizik konularındaki kavramlarda ise 2018 fen programında %67,46 azalma görülmüştür. 2018 fen programında 2013 fen programına göre 6. sınıf biyoloji konularındaki kavram sayıları %24,83, kimya konularındaki kavram sayıları %32,45 ve fizik konularındaki kavram sayıları %14,53 azaldığı görülmektedir. 7. sınıf seviyesinde 2018 fen programında biyoloji konularındaki kavram sayılarında %8,33, fizik konularındaki kavram sayılarında %6,14 ve kimya konularındaki kavram sayılarında %56,05 azalma söz konusudur. 2013 yılından 2018 yılına gelindiğinde 8. sınıf biyoloji kavram sayıları %39,21 ve fizik konularındaki kavram sayıları %64,66 artış göstermiştir. Kimya konularındaki kavram sayıları ise %40,13 azalma göstermiştir. Sonuç olarak, 2018 fen bilimleri programında, özellikle alt sınıflarda, öğrenilecek kavram sayısında bir düşüş olduğu açıktır. Bu değişiklik öğrencinin ve öğretmenin yükünü hafifletecektir. Daha az ve anlamlı öğrenme açısından olumlu bir gelişmedir. Bununla birlikte, devlet ve özel sektör bünyesinde faaliyet gösteren eğitim kurumları, çok sık değişen programlara uyum sağlamakta zorlanmaktadır. Yine bu sık değişiklikler, yeni kitapların yayınlanması ve yeni test formatı gibi devlete, öğretmene ve öğrenciye ek yük getirmektedir.

Science and science education has been an important phenomenon in human history. Throughout history, it is seen that every developed nation gives importance to science and education. In Turkish education history, it is possible to see many advanced applications in science and education. Today, Turkish civilization, which has succeeded in dealing with science throughout history, has been criticized frequently in science education. Failed results in the world-wide accepted educational measures, such as PISA; data such as the results of the Development and Education Valuation Reports of international organizations such as the World Bank and the United Nations provide statistical resources on the justification of these criticisms. It is obvious that education in the Anatolian geography is a problem especially in the positive sciences education.This training problem has continued in the Republic of Turkey. But the founding staff of the Republic, especially the Great Leader Mustafa Kemal ATATURK, have done very serious work to solve the problem of education. One of the policies pursued in order to make the education and training processes functional was the Village Institutes, which were accepted to be opened in 1937. The Village Institutes had very turbulent periods from the opening up to the closing. In spite of their effective results in a short time, they were subjected to harsh criticism. In this study, science education practices in Turkish history are examined in general terms. In the case of the Village Institutes, the general educational system and science education applications of the institutes were examined. In the light of these studies, 5th, 6th, 7th and 8th science books prepared according to 2013 and 2018 science education programs were conceptually compared. The main axis of this study was formed by this conceptual comparison. In this review, the aims of the science education, the methods and policies pursued, the results produced and the effectiveness and permanence of these results were taken into consideration. In this context, the objectives of the science education, the methods and policies followed, the results produced and the effectiveness and permanence of these results were taken into consideration in the village institutes.At the end of the research, it is determined that science education practices in Turkish history follow a very variable course. From the early Turkish history until today, very serious and detailed science education and training practices have been observed. In addition to this, it is seen that there are some periods which have moved away from positive sciences in Turkish history. Especially during the Seljuk period, intensive and high quality science education practices are observed. This heritage from Seljuk's to the Ottomans was transferred through the madrasahs. In the Ottoman Empire until the 16th century, there was a positive period in the field of science education. Then, the importance given to science education decreased due to the change in the madrasah systematic and a scholastic understanding. This disruption in positive sciences is also an important factor in the regression of the Ottomans. In the Republican period, it is obvious that the young Republic has serious education reforms and has a special interest in science education and teaching. Such innovative modern practices are found in the Village Institutes. It has been seen that science education was designed to respond to the needs of the era and geography which have been well analyzed and it accomplished this goal with a very high percentage of efficiency in ınstitutes. Today, efforts to improve science education programs have led to an ongoing experimental path in education. Today's science education programs are conceptually analyzed in detail in terms of 2013 and 2018 science education programs. As a result of the study, it is understood that the 2018 program was designed in a spiral manner. Each class has the same name units. The content of these units increases as the grade level increases. In the 2013 program, the unit name in each class is similar to a subclass. However, the content in the upper classes is broader than the subclasses as in the 2018 science program. The spiral structure in the 2018 science program is not fully available in the 2013 science program. In the 2018 science program, the 5th grade biology concepts decreased by 64.43% compared to the 2013 science program. On the other hand, in the 5 class of chemistry subjects, the number of concepts in chemistry has increased by 47.05% in 2018 science program. In the 5th grade physics concepts, a decrease of 67.46% was observed in 2018science program. In the 2018 science program compared to the 2013 science program In the 6th grade, it is seen that the number of concepts in biology subjects decreased by 24,83%, the number of concepts in chemistry subjects by 32,45% and the number of concepts in physics subjects decreased by 14,53%. In the 2018 science program at the 7th grade level, the number of concepts in biology subjects decreased by 8,33%, the number of concepts in physics subjects decreased by 6,14% and the number of concepts in chemistry subjects decreased by 56,05%. In the 8th grade level, in 2018 science program, the number of concepts biology subjects increased by 39,21% and the number of concepts in physics subjects increased by 64,66%. The number of concepts in chemistry subjects decreased by 40.13%.As a result, in the 2018 science program, it is clear that there is a decrease in the number of concepts to be learned, especially in the lower classes. This change will alleviate the burden of the student and the teacher. It is a positive development in terms of less and meaningful learning. However, educational institutions operating within state and private sectors have difficulty in adapting to very frequently changing programs. Again, these frequent changes put additional burdens on the state, the teacher and the student, such as the publication of new books and the new test format.