Çekte vade sorunu

Abstract

İleri tarihli çekler, türk ticari piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda doğmuş bir sistemdir. Sistemin uygulanmaya başladığı yıllarda Çeke ilişkin hükümler, Türk Ticaret Kanunu hükümleri içerisinde dar bir kapsamda düzenlenmekteydi. Türk Ticaret Kanununu hükümlerinin, `çekin göründüğünde ödenir` hükmünü kabul etmesi ileri tarihli çeklerin yaygınlaşmasına sebebiyet vermiştir. İleri tarihli çeklerin yaygınlaşması, karşılıksız çek keşide etme suç oranı da ülke genelinde attırmış olup sosyal ve ekonomik sorunların ortaya çıkmasına sebep olmuştur.Bu sorunların giderilmesi amacıyla, çeke ilişkin yeni bir kanun yapılması gerekmiştir. Bu kapsamda, 3167 sayılı Çek Kanunu yürürlüğe girmiş ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri ile paralel olarak düzenleme tarihinden önce muhatap bankaya ibraz edilen çekin,karşılıksız çıkması durumunda cezai nitelikte yaptırım uygulanacağını öngörmüştür. Bahsi geçen sorunların aynı şekilde devam etmesi 5941 sayılı çek kanununun yürürlüğe girmesini hızlandırmıştır. 5941 sayılı çek kanunu ile de karşılıksız çek keşide etme suçunun yaptırımı olarak cezai nitelikte olan unsurlar belirlenmiş ancak çekin, düzenlenme tarihinden önce muhatap bankaya ibrazı halinde karşılıksızdır işlemi yapılmasının önüne geçilmiştir. Bu durum ileri tarihli çeklerin, kanun çerçevesinde korunmasını sağlayan ilk resmi adım olmuştur. Adli nitelikteki yaptırımların, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümlerine aykırı olması ve kişilerin borç ilişkisinden dolayı hürriyetlerini bağlayıcı cezalaralması yoğun bir şekilde eleştirilmeye devam edilmiş sonuç olarak 5941 sayılı kanun 6237 sayılı kanun ile değişikliğe uğramıştır. Yürürlüğe giren bu kanun ile karşılıksız çek keşide etme suçunun yaptırımı cezai nitelikten kurtulup idari nitelikte bir yaptırıma dönüştürülmüştür.Anahtar Kelimeler: Çek, îleri Tarihli Çekler, Karşılıksız Çek, Çek Kanunları

A postdate cheque is a system which has emerged in the need of Turkish Financial Market. When the system started to be used, there were limited regulations about postponed cheque at the Turkish Trade Act. By the help of the provision meaning `anytime the cheque can be requested to be paid from the bank ` the use of the system became widespread among traders. Dud cheque rate has increased as the postdate cheque became widespread. Therefore in order to regulate the use of it need for a new law has emerged. In this regard, the law numbered 3167 came into affect. Together with the law then the provider of the postdate cheque started to be aware of the fact that a criminal sanction will be applied for her/him. As the problems were still continuing the process of going into effect of the law numbered 5941 has been fastened. With the 5941 law the conditions of the criminal sanction has been determined. The penal sanctions have been kept with the law 5941 but it has been prevented to start the execution proceeding in case of demanding the cheque to be paid before the due date.This has been the first step of the protection of a postdate cheque with a law. People were being punished a lot caused by the trading issues and they were getting punishments which restricts their freedom. Moreover judicial sanctions were against to the Constitution and the European Human Rights. Therefore law numbered 5941 has been revised to the law 6237. Together with the new law issuing a dud cheque started to be punished with an administrative sanction than a criminal one.Key Words: Cheque, Postdate Cheque, uncovered cheque, cheque acts