Besicilik işletmelerinde maliyet muhasebesi uygulaması

Abstract

Tarım ülkesi olan Türkiye'de, tarım sektörü ekonomimize katkı anlamında istenilen payı alamamaktadır, ancak son yıllarda Devletin de desteği ile büyük kapasitede et besiciliği ve süt besiciliği yapan çiftlik sayısı artmıştır. Bu çiftliklerde maliyet muhasebesi yapmak özellikle süt üreten çiftliklerde oldukça zor ve karmaşıktır. Büyük kapasiteli tesislerin ciddi bir muhasebe ve finans sistemine gereksinimi vardır. Besicilik yapılan çiftliklerde doğal olarak her yıl yeni hayvanlar dünyaya gelmektedir: bu hayvanlar erkek veya dişi olmalarına göre gruplara ayrılarak büyütülmektedirler. Yavrulara büyüme evreleri süresince erkek veya dişi olmalarının yanında kaç aylık grupta olduklarıda dikkate alınarak farklı besinler verilmektedir. Farklı yem maliyetleri, yem hazırlaması ve dağıtımı, maliyet analizini zorlaştırmaktadır.Türkiye'de besicilik işletmelerinde geleneksel maliyetleme yöntemi kullanılmaktadır.Bu çalışmada maliyet analizine geçmeden önce ilk olarak Türkiye'de ki hayvancılık sektörünün durumu, et ve süt üretim kapasiteleri istatistiki veriler ile desteklenerek açıklanmıştır. İkinci bölümde hayvancılık ile ilgili genel tanımlar verilerek örnek alınan çiftlik hakkında bilgiler aktarılmıştır. Üçüncü bölümde ise örnek alınan çiftlik için besicilik işletmesi için maliyet sisteminin seçimi yapılmıştır; yaygın olarak kullanılan Geleneksel Maliyetleme Yöntemi (GMY) yerine Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yönetimi (FTM) tercih edilmiştir. Son bölümde ise, Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yöntemi kullanılarak örnek alınan işletme, faaliyet merkezlerine ayrılmış ve 12 aylık bir erkek hayvanın ay bazında giderleri hesaplanarak bu hayvanın her büyüme evresindeki maliyeti ve 12 aylık toplam maliyeti bulunmuştur.Anahtar Sözcükler:Besicilik, Besi Çiftliği, Hayvancılık, Et ve Süt İşletmesi, Maliyet, Maliyet Muhasebesi, Faaliyet Tabanlı Maaliyet Sistemi

As being an agricultural country, the agriculture sector in Turkey cannot receive the desired share in terms of its contributions into our economy. However, during the recent years, the numbers of livestock farming and dairy farming large sized farms have been increased with the supports of the Government. Cost accounting in such kinds of farms is quite difficult and complicated, particularly in the farms wherein the dairy products are being manufactured. The facilities having large capacity are requiring serious accounting and financing systems. In the livestock farming sector, naturally each and every year newborn animals exist. The said animals are raised by dividing them into female and male animal groups. Young animals are being fed with different types of feed by taking into account of their monthly ages, as well as taking into account of their female or male groups, during their growth phases. Costs of different types of feeds, preparation costs of such feeds and their distributions are all make it difficult to analyze their respective costs. In Turkey, the traditional costing methods are employed in the livestock farming enterprises. In this study, the general overview of animal husbandry sector within Turkey has been explained by supporting it with the relevant statistical data concerning the meat and milk production capacities in the first chapter, before explaining the cost analysis. In the second chapter, the general definitions about the animal husbandry were given and relevant information were provided about the farm of which was taken as an example. In the third chapter, the election of costing system was made for the livestock farming enterprise which was taken as an example farm and the Activity Based Costing Management (ABCM) was preferred, rather than the Traditional Costing Method (TCM), which has been employed prevalently. In the final chapter, the enterprise of which was taken as an example was segregated into its activity centers by using the Activity Based Costing method and the expenses of a 12-months old male animal was calculated on a monthly basis and the cost of said animal during each one of its growth phase as well as total costs for 12 months of period were calculated and determined. Key Words: Animal Husbandry, Breeding Farm, Stockbreeding, Meat and Milk Enterprises, Cost, Cost Accounting, Activity Based Costing System