Üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerin danışmanlık ihtiyaçlarının saptanması

Abstract

Aile danışmanlığı ailelerin karşılaştığı yaşam durumlarına destek olan bir yaklaşımdır. Üstün yetenekli çocuğa sahip aileler, çocuklarının özelliklerinin normal gelişim gösteren çocuklardan daha farklı olması nedeniyle daha farklı desteğe ihtiyaç duyabilirler. Bu çalışma üstün yetenekli çocukların ailelerinin danışmanlık gereksinimlerinin normal gelişim gösteren çocukların ailelerinin danışmanlık gereksinimlerinden farklılaşma düzeyini saptamaktır.Danışmanlık gereksinimlerini saptamak amacıyla araştırmacılar tarafından bir toplam 142 soruluk bir anket formu geliştirilmiştir. Anketin hazırlanma aşamasında 30 kişilik bir ebeveyn grubu ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, sonuçlar literatürle karşılaştırılarak ortak sorun alanları belirlenmiş ve her bir sorun grubu için sorular oluşturulmuştur. Çocuğun özellikleri, aile etkileşimi, okul, akranlar ve toplumsal destek olmak üzere 5 alt boyutta ve 389 sayıda sorundan oluşan ön anket formu alanda uzman olan 5 kişiye gönderilerek değerlendirilmiş soru sayısı 142'ye indirilmiştir. Cronbach alpha iç tutarlılık katsayıları, çocuğun özellikleri alt boyutu için .90, akranlar alt alan için .84, akademik özellikler alt ölçeği için .92, ebeveyn özellikleri alt boyutu için .81, aile içi etkileşim alt boyutu için .86 ve toplumsal destek alt boyutu için .88 olarak bulunmuştur. Çalışmanın örneklemini 155 üstün yetenekli ve 110 normal gelişim gösteren çocuğu olan toplam 265 ebeveyn oluşturmaktadır. Çalışmada üstün yetenekli çocuğa sahip ebeveynlerin, sırasıyla Çocuğun Özellikleri (%49.7), Toplumsal Destek (%47.7), Aile İçi Etkileşim (%47.1), Akranlar (%45.2), Ebeveyn Özellikleri (%43.2) ve Akademik Özelliklere (%38.7) ilişkin danışmanlık hizmeti alma gereksiniminde olduğu saptanmıştır. Üstün olma potansiyelli çocuklara sahip ailelerin; çocuğun özellikleri, akranlar, akademik özellikler, ebeveyn özellikleri, aile içi etkileşim alanlarındaki danışmanlık ihtiyacının normal çocuklara sahip ailelerden daha yüksek olduğu ancak toplumsal destek alanında daha az olduğu bulunmuştur.Çalışmanın, üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerle yapılacak rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinde değinilecek konulara bir çerçeve sunması bakımından önemli olduğu düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Üstün Yetenekli Çocuklar, Aile Danışmanlığı

Family counseling is a system which supports the life situations that families encounter.Families who have gifted children need support in different areas due to the characteristics of their children. The sample of the study consists of 265 parents with 155 gifted and 110 normal children. As a result of the study, the counseling needs of the families have been summarized under these titles: Features that stem from the giftedness of the child, family interaction, school, peers, social support.Under these categories, it was determined that parents who have gifted children require counseling services namely child's characteristics (49.7%), Social Support (47.7%), Family Interaction (47.1%), Peers (45.2%), Parental Characteristics (43.2%) and Academic Features (38.7%).A questionnaire form consisting of 142 questions was developed by the researchers with the aim to determine counseling requirements. In the preparation part of the questionnaire, semi-structured interviews were held with parent groups of 30 people and common areas of problems were appointed after a literature review and thus, questions for each area of problems were formed. The questionnaire form including 5 subtitles namely characteristics of the child, family interaction, school, peers and social support, and consisting of 389 questions was submitted to 5 people who are experts in this field for their evaluation and eventually the number of the questions in the questionnaire were decreased to 142 items. Cronbach alpha internal consistency quotients were set at .90 for the subtitle of child's characteristics, .84 for the subtitle of peers, .92 for the academical features, .81 for the parental features, .86 for the intrafamilial interactions and .88 for the social support subtitle. It was determined that the requirements for counseling in terms of characteristics of the child, peers, academic characteristics, parental attributions, family interaction were at a much higher level for the potentially gifted children's families unlike the families who had normal children; however, such need for counseling in terms of social support was comparatively at a lower level.The study is deemed to be important to provide a significant framework for guidance and counseling services to families with gifted children. Key Words: Gifted, Family Counselling