CMR ve TTK kapsamında taşıyıcının eşyanın hasarından doğan sorumluluğu

Abstract

Hızla değişmekte ve gelişmekte olan dünyada farklı ülkelerde bulunan işletme veya bireylerin de birbirlerinden yapacağı alışveriş hızlı bir şekilde artmakta, aynı zamanda uluslararası ekonomik ilişkilerin gelişmesi, teşviklerin artırılması, vize muafiyetlerinin ve ithalat vergilerinin askıya alınması veya kaldırılması dolayısıyla ticari faaliyetler de ülke sınırlarını aşan bir seviyeye ulaşmaktadır. Bunlara ilave olarak taşıma sektöründe kullanılan taşıtların da teknik bakımdan güçlendirilmesi ve güvenli hale getirilmesiyle birlikte sınır aşan taşımalar söz konusu olmakta ve eşyaların daha kısa sürede, ekonomik ve daha hızlı bir şekilde ilgilisine teslimi sağlanmaktadır. Bütün bu gelişmeler, yeknesak hukuk kuralları içeren CMR Konvansiyonu ile birlikte bir düzene konulmuş ve Konvansiyon'a tabi taşımalarda eşyanın hasara uğraması sonucu farklı ülke mevzuatlarına tabi olmadan yapılması gereken işlemler ve elde edilebilecek tazminat miktarları belirlenebilir olmuştur. Taşıyıcı genel kural uyarınca eşyanın teslim alınmasından, teslim edilmesi anına kadar hasardan sorumlu olacaktır. Fakat Konvansion'da belirlenen genel ve özel sorumluluktan kurtulma hallerini ispat ederek sorumluluktan kurtulabilecektir. Gönderenin de kusurunun varlığı halinde taşıyıcının sorumluluğu genel kuralın aksine daralacaktır. Taşımaya konu eşyanın hasara uğraması sonucu taşıyıcı genel kural gereğince eşyanın değeri kaybı nispetinde tazminat ödeyecektir. Fakat taşıyıcının veya yardımcılarının pervasızca hareketi sonucu hasarın meydana gelmesinde ise tazminat genel kuralın aksine sınırsız hale gelecek, yani uğranılan zararların birçoğu ödenecektir. Türk hukuku bakımından ısı değişimleri sebebiyle eşyanın hasara uğraması Yargıtay tarafından pervasızca hareket olarak kabul edilmemesine rağmen gerek uluslararası doktrin ve mahkeme kararları gerekse ulaşılan sonuçlar Yargıtay'ın kararlarının aksi olduğunu göstermektedir.

In connection with recent developments and positive fluctuations in the World, tradings with consumers and business concerns in different domiciles or principal place of business are also growing, commercial relationships come up to the level exceeding the national limits concurrently with the improving the international commercial relationships, the enhancing the not only governmental but also business incentives, suspension or taking off import duties and visa exemptions. In addition, technical and safety improvements on transportation vehicles make transnational transportation in question and goods have been transported more economically and rapidly within the shortest period. As the general rule in complied with the Convention the carrier shall be liable for the damage to the goods occurring between the time when he takes over the goods and the time of delivery. However, the carrier shall be relieved of liability by proving the exonerating events and the special risks. Contributing to the damage by the sender or consignee may apportion the liability on the contrary to the general rule. In case of damage, the carrier shall be liable for the amount by which the goods have diminished in value. However if the damage was caused by the carrier's or his servant's willful misconduct contrary to the general liability rule, he may not limit his liability he may be obliged to pay other charges related to the carriage and the goods. In terms of Turkish law, even though the damage occurred by a changing in the temperature outside the vehicle may not be classified as a willful misconduct, not only international doctrine and court decision but also our comments and conclusions gathered from many countries decisions are against the Turkish Supreme Court's decisions.