Propaganda aracı olarak insani yardımın kullanımı: Hilal-i Ahmer (Kızılay) örneği

Abstract

Propaganda, önceden belirlenmiş amaçlar doğrultusunda kitleleri hedef alan ve bu kitlelerin belirlenen amaçlar doğrultusunda davranış geliştirmesini hedefleyen, tek yönlü ve sistematik bir iletişim biçimidir. Tarihsel süreçte modern ulus-devletin ortaya çıkmasıyla birlikte propaganda devlet eliyle kullanılan en etkili araçlardan biri olmuştur. Devletler, propagandayı kullanarak özellikle kriz ve savaş dönemlerinde milli kimlik duygusu ve ortak hedefler yaratarak vatandaşlarını, vatanları ve milletleri için fedakârlık yapmaya ikna etmektedirler. 19. yüzyıldan itibaren savaş, toplumun tüm katmanlarını ilgilendiren ve devletin tüm kaynaklarını kullandığı, düşmanın tümden imha edilmesi ve koşulsuz teslim olmasını amaçlayan topyekûn savaş biçimine dönüşmeye başlamıştır. İlk topyekûn savaş olan 1. Dünya Savaşı'nda savaş propagandası devletler tarafından, savaşın haklılığını kanıtlamak, halkın savaş haline iknası ve desteğinin sağlanması, müttefik ve tarafsız vatandaşlarını etkilemek, düşmanı demoralize etmek, ulusal kimliğin inşası ve savaş esnasında askerlere insani açıdan yaklaşıldığının gösterilmesi için kullanılmıştır. Savaştaki askerlere insani açıdan yaklaşıldığının gösterilmesinde insani yardım düşüncesine sıklıkla başvurulmuştur. İnsani yardımın kurumsal hale gelmiş şekli olan Kızılhaç ve Kızılay teşkilatları, bağlı oldukları devletlerle kurdukları organik bağları kullanarak, bir taraftan insani yardımın sembolü olmuş diğer taraftan askerlere destek için propaganda çalışmalarında bulunmuşlardır. Ulusal Kızılhaç ve Kızılay teşkilatları bu propaganda faaliyetlerinde milliyetçilik temalarını sıklıkla kullanarak, bu faaliyetlerle toplumun savaş boyunca mobilize edilmesinde de etkin olmuştur. Bu tezde, 1. Dünya savaşında Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyet'inin (Kızılay) savaş içindeki sağlık ve insani yardım çalışmalarının propaganda aracı olarak nasıl kullanıldığı ve toplumdaki izdüşümleri incelenmiştir. Hilal-i Ahmer'in 1. Dünya savaşı sürecindeki faaliyetleri, cemiyetle ilgili gazete haberleri, kartpostallar, post pulları ve benzeri girişimleri incelenerek Cemiyetin propaganda faaliyetleri saptanmaya çalışılmıştır.

Propaganda is a unidirectional and systematic form of communication that targets the masses in accordance with predetermined goals and aims to develop behaviors of these masses in accordance with the determined goals. With the emergence of the modern nation-state in the historical process, propaganda has become one of the most effective means used by the state. States are using propaganda to create a sense of national identity and common goals, especially in times of crisis and war, and convince their citizens to make sacrifices for their country and nation. From the 19th century onwards, war began to transform into a total form of war involving all layers of society and using all the resources of the state, aiming at the total destruction and unconditional surrender of the enemy. War propaganda, which was the first total war, was used to prove the right of the war, to convince and support the people in the war, to influence their allied and neutral citizens, to demoralize the enemy, to build the national identity and to show the human approach to the soldiers during the war. The idea of humanitarian aid was often used to show that the soldiers in the war were approached from a humanitarian perspective. Red Cross and Red Crescent organizations, which became the institutionalized form of humanitarian aid, made propaganda to support the soldiers on the one hand, which became a symbol of humanitarian aid, using the organic ties they established with the states they are affiliated with. The National Red Cross and Red Crescent organizations frequently used the themes of nationalism in these propaganda activities and were effective in mobilizing the society during the war. In this thesis, how the health and humanitarian aid of the Ottoman Hilal-i Ahmer Society (Red Crescent) in World War I was used as a propaganda tool and its projections in the society were examined. The activities of Hilal-i Ahmer during the First World War, newspaper news about the society, postcards, post stamps and similar initiatives were examined and the propaganda activities of the society were determined.