Doğrudan yabancı yatırım politikaları ve hukuki dayanakları (Türkiye ve Özbekistan karşılaştırması)

Abstract

Günümüzde, ister gelişmiş ister gelişmekte olsun, dünyadaki tüm devletler, iktisadi kalkınmayı hızlandırmak için doğrudan yabancı yatırımlara ihtiyaç duymaktadırlar. Bir ülkenin doğrudan yabancı yatırımını çekebilmesi için ise pek çok konuda elverişli yatırım ortamını iyileştirilmesine yönelik yatırım politikaları üretmeleri gerekmektedir. Böyle yatırım politikalarının geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi için ise, genel olarak, ev sahibi ülkeler tarafından yabancı yatırımları teşvik edici ve koruyucu hukuki düzenlemeler kabul edilmektedir. Türkiye, bu bağlamda gerçekleştirmiş olduğu köklü hukuki reformlar sonucunda dünyanın önde gelen yatırım merkezlerinden biri haline gelmiştir. Ancak, Özbekistan doğrudan yabancı yatırımlar konusunda istenilen düzeyin çok gerisinde kalmıştır. Dolaysıyla, bu çalışmanın amacı, Türkiye'de uygulanan doğrudan yabancı yatırım politikalarının tüm yönlerini hukuki açıdan inceleyerek Özbekistan için yabancı yatırımları çekme yollarının araştırılması olmuştur. Yapılan araştırmaya göre, Özbekistan için üç temel sonuca ulaşılmıştır. Öncelikle, doğrudan yabancı yatırımlara yönelik bürokratik izin ve onay işlemlerin mümkün olduğunca azaltılmaya çalışarak bilgilendirme sistemine geçilmesi zaruret teşkil etmektedir. İkinci olarak, yabancı sermayeli şirket kuruluş işlemlerinde uygulanan tüm sermaye kısıtlamalarının kaldırılması gerekmektedir. Son olarak da, döviz kontrollerine ilişkin kısıtlayıcı düzenlemelerin yeniden gözden geçirilerek ortaya çıkan çoklu döviz kuru sisteminin kaldırılması icap etmektedir.

Today, whether they are developing or developed countries, all states in the world need foreign direct investment to accelerate economic development. To attract foreign direct investment, host states must develop investment policies directed to improve a favorable investment climate. In order to develop and implement such investment policies, generally, host states are advancing investment incentives and protective legal arrangements. As a result of implementation of radical legal reforms, Turkey has become one of the world's leading investment centers. However, Uzbekistan has remained far behind from desired level of foreign direct investments. Thus, the purposes of this study was to investigate all legal aspects of foreign direct policies of Turkey in order to find out the ways to attract foreign investment to Uzbekistan. Three main conclusions can be drawn from the result of this study for Uzbekistan. First of all, there is a need to establish a notification-based system for foreign direct investment by reducing screening and approval processes as far as possible. Secondly, all capital restrictions should be removed in the establishment process of companies with foreign capital. Finally, it is necessary to revise restrictive regulations regarding foreign exchange controls and remove multiple exchange rate system.