Blok zincir sistemlerinin finans piyasalarındaki yeri ve kripto paralarda fiyat balonlarının incelenmesi

Abstract

Küresel çapta kabul görmüş geleneksel para birimlerinin aksine merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan kendi içerisinde oluşturduğu onay ve arz mekanizmaları ile son yıllarda kripto para piyasasında yaşanan fiyat hareketleriyle beraber kripto paralar, özellikle Bitcoin önemli ölçüde ilgi görmeye ve çoğalmaya başlamıştır. Oluşan fiyat hareketleriyle birlikte kripto paralar üzerinde bilinirliğin artmasından dolayı fiyatlarda spekülatif hareketler artmaktadır. Gerçekleşen spekülatif fiyat hareketleri ile oluşan fiyatlarda fiyat balonu olup olmadığı kripto para piyasasının istikrarı ve güveni konusunda ciddi önem teşkil etmektedir. Aynı zamanda Kripto paraların ve benimsedikleri Blok zincir teknolojisinin Bankacılık-Finans sektöründe kullanımı ve sektör içerisinde bu teknolojiler verimli bir şekilde faydalanılabileceği gözlemlenmiştir. Kripto para piyasasında pazarın büyük çoğunluğuna sahip olan Bitcoin, Ethereum, ve XRP kripto para birimlerinde spekülatif balonların varlığı, balonların var olup olmadığı ne zaman ortaya çıktığı ve ne zaman ortadan kalktığı Sup Augmented Dickey Fuller (SADF) ve Genelleştirilmiş Sup Augmented Dickey Fuller (GSADF) yöntemleri ile test edilmiştir. Sonuçlar, özellikle Bitcoinde 2013-2014 ve 2017-2018, Ethereum'da 2016 ve 2017-2018, XRP'de 2014-2015 ve 2017-2018 yılları arasında oluşan fiyat balonları ile beraber Bitcoinin, Ethereum ve XRP spekülatif hareketlere açık olduğunu göstermiştir.Anahtar Kelimeler: Kripto para, Bitcoin, Blok zincir SADF, GSADF, Fiyat Balonu

Contrary to the globally accepted traditional currencies, with the approval and supply mechanisms created within itself without the need for a central authority, with the price movements in the crypto money market in recent years, crypto currencies, especially Bitcoin, have started to attract significant interest. Speculative movements in prices are increasing due to the increase in the awareness of crypto currencies with the resulting price movements. Whether there is a price bubble in the prices formed by the speculative price movements or not is crucial for the stability and confidence of the crypto money market. At the same time, it has been observed that the use of the Crypto coins and the Block Chain technology adopted in the Banking-Finance sector and that these technologies can be utilized efficienty in the sector.The presence of speculative balloons in Bitcoin, Ethereum, and XRP crypto currencies, which have the majority of the market in the crypto currency market,when balloons exist and when they disappear with testing Sup Augmented Dickey Fuller (SADF) and Generalized Sup Augmented Dickey Fuller (GSADF) methods. The results showed that Bitcoin, Ethereum and XRP are open to speculative movements, especially with price bubbles formed between 2013-2014 and 2017-2018 in Bitcoin, 2016 and 2017-2018 in Ethereum, 2014-2015 and 2017-2018 in XRP.Keywords: Crypto currency, Bitcoin, Blockchain SADF, GSADF, Price Bubble