Kümeleme analizi ve uygulaması

Abstract

Ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyen önemli göstergelerden biri de eğitimdir. Türkiye de bu alanda politakalar üretmekte ve gelişmiş ülkelerin standartlarına ulaşmak istemektedir. Bu bağlamda öncelikle okullaşma oranının artırılmasına yönelik politikalar ile her ilin eğitilmiş nüfusunun artırılması ve gelişme düzeyinin yükseltilmesi amaçlanmaktadır. Türkiye'deki illerin eğitim düzeylerini belirleyen birden çok parametre vardır. Bu çalışmada illerin eğitim düzeyleri yönüyle benzerlikleri tespit edilmiştir. Bu amaçla, birinci bölümde Türkiye'deki eğitim sistemi ve tarihi gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde kümeleme analizi anlatılmış, üçüncü bölümde ise bu anlizin uygulanmasına yer verilmiştir. Uygulama aşamasında, ilk önce illerin eğitim düzeylerini gösteren faktörler belirlenmiştir. TÜİK'den elde edilen verilere göre, analize dahil edilecek değişkenler okuma-yazma bilmeyenler, okuma-yazma bilen fakat herhangi bir okula gitmeyen, ilköğretim mezunu, lise veya dengi okul mezunu, yüksek okul mezunu, yüksek lisans mezunu, doktora mezunu ve eğitim durumu bilinmeyenler şeklinde belirlenmiştir. İller, hiyerarşik olmayan kümeleme analizi yöntemlerinden k-ortalama yöntemi ile gruplanmıştır. İki kümeden, sekiz kümeye kadar farklı sayıda küme yapıları oluşturulmuştur. Wilk's Lamda ve Silhouette indeks değerleri yardımıyla uygun küme sayısının altı olduğuna karar verilmiştir. Oluşan bu altı kümeden birincisi 51 ilden oluşmaktadır. Bu küme İstanbul, Adana, Antalya, Balıkesir, Bursa, Edirne, Erzurum, Kayseri, Konya, Samsun, Trabzon gibi büyük illeri içermektedir. Ankara'nın ise diğer büyük illerden farklı bir kümede olduğu görülmüştür. İkinci ve üçüncü kümenin farklı bölgelerdeki illerden, dördüncü ve beşinci kümenin ise aynı bölgedeki illerden oluştuğu gözlemlenmiştir.

Education is one of the important indicators determining the development levels of countries. Turkey produces politics and wills to catch the developed countries? standards in that area.Accordingly,with the politics for increasing the number of schools,increasing the educated population and the development level are intended . There are numbers of parameters to determine the education levels of the cities in Turkey. In that study, 81 cities in Turkey are clustered according to their educational level using the clustering analysis method. Firstly the factors that show the population?s educational condition are determined. For this purpose the education system in Turkey and its historical process is examined. According to the data from TUİK the variables in the analysis are defined as; illiterate, literate but not attended any school, graduated from a primary school, a secondary school, a college or a grad school and the ones having a doctorate. Secondly, the clustering analysis is examined in terms of methodology. Finally, with the defined variables, 81 cities are classified using the clustering analysis. Through the application period ,among the non-hierarchical clustering analysis methods k-means is used. Clusters are composed ranging from two cluster structers to eight cluster structures and MANOVA analysis is practised on the clusters to determine their number . With the Willk?s Lamda and Silhouette index value, it is found out that 6 is the most acceptable cluster number. The first of those clusters is composed of 51 cities. It?s observed that,this cluster includes the big cities as; İstanbul, Adana, Antalya, Balıkesir, Bursa, Edirne, Erzurum, Kayseri, Konya, Samsun, Trabzon. It?s viewed that Ankara is in a different cluster.Also It `s observed that while second and third clusters are composed of cities in different regions,fourth and fifth clusters are composed of cities in the same region.