Aydınlatma kalitesini belirleyen psikolojik etkenlerin çalışma alanı örneğinde incelenmesi

Abstract

Kaliteli bir aydınlatma için fizyolojik konfor koşullarının yanında psikolojik konfor koşulları da sağlanmalıdır. Bu çalışmada fiziksel konfor koşullarının sağlandığı bir ofis ortamında, aydınlatmanın kullanıcılar üzerindeki psikolojik etkilerinin aydınlatma kalitesi ile nasıl bir ilişkide olduğunu görebilmek amacıyla; performans, duygudurum, mekan algılama gibi kişisel izlenimlerin deney ortamında ofis kullanıcıları üzerindeki etkileri incelenmiştir.Deney düzeneği için yedi farklı aydınlatma senaryosu oluşturulmuş ve her bir senaryo için aydınlık düzeyi, parıltı, kamaşma ve renk sıcaklığı gibi fiziksel konfor parametrelerinin standartlara uygunluğu sağlanmıştır. Psikolojik etkenler; mekan algılama, performans ve duygudurum olarak belirlenmiş ve oluşturulan senaryolarda değişkenler; aydınlık düzeyi, renk sıcaklığı, aydınlatma karakteri ve parıltı farkı olarak tanımlanmıştır. Aydınlatma senaryolarında katılımcıların performans ölçümleri yapılmış ve oda değerlendirmeleri anket yoluyla alınmıştır. Deney setinde senaryoların oluşturulabilmesi için loşlaştırılabilir aydınlatma otomasyon sisteminde 3000 Kelvin ve 4000 Kelvin olarak iki farklı renk sıcaklığı kullanılmıştır. Aydınlık düzeyinin senaryolara göre değişkenlik gösterdiği çalışmada aydınlatma karakteri ve mekandaki parıltı değerlerinde farklılıklar oluşturularak kullanıcıların senaryolara olan tepkileri araştırılmıştır.Anket çalışmasını değerlendirmek için eşleşmiş t testi, Mc Nemar ve Ki-Kare testi kullanılmış ve sonuçlar istatiksel olarak incelenmiştir. Deney sonuçları aydınlık düzeyinin belirtilen standartlara göre uygun olmasının kişilerin görev performansı için yeterli olduğunu göstermektedir. Mekan içerisinde ölçülen parıltı değerleri ile algılanan parıltı değerlerinin farklı olduğu görülmüş psikolojik konforun aydınlatma düzenlemeleriyle ilişkisi olduğu belirlenmiştir.

Achieving to high quality lighting in office areas is possible by providing psychological comfort conditions in addition to physiological comfort conditions. In this study, in order to see how the psychological effects of lighting on the users are related to the lighting quality in an office environment where physical comfort conditions are provided; the effects of personal impressions such as performance, mood, and spatial perception on office users in the experimental environment were examined. Seven different lighting scenarios were created for the experimental room and the physical comfort parameters such as illuminance, luminance, glare and color temperature for each scenario were met to the standards. Psychological factors were determined as spatial perception, performance and mood. And in the created scenarios, variables are defined as illuminance, color temperature, lighting character and contrast. In lighting scenarios Participants' performance measurements were made and room evaluations were taken by questionnaire. Two different color temperatures were used with the dimmable lighting automation system as 3000 Kelvin and 4000 Kelvin in order to create scenarios in the experimental set. In the study, where the brightness level varies according to the scenarios, different lighting characters and luminance values were tried and the users' reactions to the scenarios was investigated. The paired t test, Mc Nemar and Chi-Square test were used to evaluate the questionnaire study and the results were analyzed statistically. The test results show that the illuminance levels suited to the specified standards is sufficient for the task performance of the users. It has been found that the measured luminance values and the perceived luminance values in the space are different, and it is determined that the psychological comfort is related to the lighting arrangements.