Kolektif travma ile ilgili müzik üretiminin anlamı ve işlevi: Sivas katliamı örneği

Abstract

Bu çalışma kolektif travma ile ilgili müzik üretiminin anlamını ve işlevini bulmayı amaçlamaktadır. Çalışmada kolektif travma olarak Sivas Katliamı seçilmiş ve Sivas Katliamı ile ilgili müzik üretiminin anlamı ve işlevi, kolektif travma, baş etme ve dayanıklılık bağlamlarında araştırılmıştır. Çalışmaya Sivas Katliamı sonrasında yapılan şarkılarda icracı, besteci ve/veya söz yazarı olarak çalışmış 9 müzisyen katılmıştır. Katılımcılarla yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve görüşmelerden elde edilen bulgular Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz yöntemi ile derinlemesine analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarında; `katılımcıların kimlik tanımlamaları`, `müziği seçmek`, `müziğe yüklenen anlam`, `travmatik yaşantılar` ve `travma ve sanat üretimi` olmak üzere beş ana tema bulunmuş ve bulgular baş etme, dayanıklılık, kolektif aidiyet ve kolektif bellek açısından ele alınarak tartışılmıştır. Katılımcılar için müzik bir baş etme yöntemidir ve onları travmalara karşı daha dayanıklı yapmıştır. Sivas Katliamı ile ilgili ürettikleri müzik ise hem bu travma ile baş etmelerine yardımcı olmuş hem de kolektif bellekte yer alarak geçmişle hesaplaşma için alan oluşturmuştur. Ayrıca, Sivas Katliamı sonrası müzik üretiminin bu kişiler için yas tutma, hatırlama ve adalet talep etme gibi anlamları vardır. Anahtar Kelimeler: kolektif travma, travma ve müzik, kolektif bellek, baş etme, dayanıklılık

This study aimed to find the role and the meaning of music making that is related to a collective trauma. In this study, Sivas Massacre was chosen as a collective trauma and the role and the meaning of music making that is related to Sivas Massacre was studied in the context of collective trauma, coping and resilience. 9 musician that worked as performer, composer and/or songwriter in music making about Sivas Massacre, were participated in this study. Semi-structured interviews were done with the participants and the results were analyzed in depth by using Interpretative Phenomenological Analysis. Five master themes emerged from the data, which were `identity that is expressed by participants`, `choice of music`, `meanings attributed to music`, `traumatic experiences` and `trauma and art making` and the findings were discussed in terms of coping, resilience, collective belonging and collective memory.Music is a coping method for the participants and made them more resilient. The music that they made about Sivas Massacre helped participants, coping with this trauma and also, created a space for remembering the past. In addition, for participants, music making about Sivas Massacre has meanings as mourning, remembering and asking for justice.Keywords: collective trauma, trauma and music, collective memory, coping, resilience