İstanbul`da bulunan sosyal hizmet merkezlerinde görev yapan meslek elemanlarının ikincil travmatik stres düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, İstanbul'da bulunan sosyal hizmet merkezlerinde çalışan meslek elemanlarının (sosyal hizmet uzmanı, sosyolog, psikolog, öğretmen, çocuk gelişimci, psikolojik danışmanlık ve rehberlik uzmanı) yaşadıkları ikincil travmanın çeşitli faktörlere (yaş, cinsiyet, deneyim yılı, eğitim durumu, medeni durumu, çocuk sahibi olup olmama, meslek, çalışılan birim) göre saptanmasını amaçlamaktadır. Bu kapsamda sosyal hizmet merkezlerinde çalışan 112 meslek elemanına anket formu elden ve elektronik ortamda gönderilmiş, doldurulan anketler çalışmacıya geri teslim edilmiştir. Verilerin analizi ise SPSS programıyla sağlanmıştır. Elde edilen verilerin analizi Bağımsız Örneklem T Testi ve One Way Anova Testi ile yapılmıştır.Meslek elemanlarının ikincil travma düzeylerini ölçmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen sosyo-demografik formu ve Ayla KAHİL'in Türkçe'ye uyarladığı İkincil Travmatik Stres Ölçeği Türkçe Formu kullanılmıştır.Yapılan çalışma sonucunda meslek elemanlarının orta düzeyde ikincil travma yaşadıkları saptanmıştır. Bununla birlikte ikincil travma düzeyinin yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, çocuk sahibi olup olmama, deneyim yılı, meslek, çalışılan birimle anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı bulgulanmıştır. Sosyal hizmet merkezlerinde çalışan meslek elemanları, travma yaşamış veya yaşama riski olan bireylerle doğrudan ilişki kurduklarından ikincil travmaya maruz kalma riskini en yoğun yaşayan gruplardandır. İkincil travmaya maruz kalan meslek elemanlarının çalışma motivasyonları zaman zaman sekteye uğrayabilmekte, sosyal hayatlarının olumsuz düzeyde etkilenmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle meslek elemanlarının biraraya gelebilecekleri çeşitli faaliyetlerin yapılması, etkinlikler düzenlenmesi, bunun yanında ikincil travmaya uğrama risklerini en aza indirgeyecek şekilde süpervizyon eğitimi almaları meslek elemanlarının yaşayacakları muhtemel ikincil travmanın önüne geçilebilmesinin yollarından birkaçıdır. Yapılan literatür taramasında ikincil travma ile ilgili ulusal ve uluslararası çalışmaların yeterli olmadığı saptanmış ve konu ile ilgili daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğu anlaşılmıştır. Ayrıca bu çalışmalar için örneklemin daha geniş tutulması, katılımcıların sayısının artırılması konu ile ilgili yapılacak analizlerin daha sağlıklı sonuç vermesini sağlayacaktır.Anahtar Kelimeler: İkincil travmatik stres, sosyal hizmet merkezi, meslek elemanı, travma sonrası stres bozukluğu, dezavantajlı grup.

The aim of this study is to determine the secondary trauma experienced by social workers (social service expert, sociologist, psychologist, teacher, child development expert, psychological counseling and guidance specialist) working in social services centers in Istanbul according to various factors (age, gender, years of experience, education level, marital status, having children or not, profession, unit of work). Within this scope questionnaire were delivered to112 member of profession working for social service center by hand and electronically. and the completed questionnaires were returned to the employee. SPSS program was used to analyze the data. The data were analyzed by Independent Sample T Test and One Way Anova Test. The socio-demographic form developed by the researcher and Secondary Traumatic Stress Scale Turkish Form that Ayla KAHİL adapted to Turkish was used to measure the secondary trauma levels of the professional staff As a result of the study, it was found that occupational staff experienced moderate secondary trauma. However, it was observed that there was no significant difference in the level of secondary trauma depending on age, gender, educational status, marital status, having children, years of experience, occupation, and the unit studied. Member of profession working for social service center are among the groups most intensively exposed to secondary trauma, as they have a direct relationship with individuals who have experienced or are at risk of trauma. Work motivations of occupational workers exposed to secondary trauma may be interrupted from time to time and may cause negative effects on their social lives. Therefore, arranging workshops that workers get together, organizing activities, besides getting supervision education to minimize the risk of secondary trauma, are a few of ways to prevent the possible secondary trauma experienced by professional staff. In the literature review, national and international studies on secondary trauma were found to be insufficient and further studies were needed. In addition, increasing the sample size and increasing the number of participants for these studies will ensure that the analyzes to be performed on this subject will yield a healthier result.Key words: Secondary traumatic stress, social work center, occupational staff, posttraumatic stress disorder, disadvantaged group.