Metal ve plastik karışımından oluşan kabloların geri dönüşüm proseslerinde yaşanan tehlikelerin azaltılması üzerine öneriler

Abstract

Dünyada elektriğin enerji kaynağı olarak kullanılmaya başlaması ile birlikte endüstrinin gelişmesi hızlanmış, insanların yaşam kalitesi artmıştır. Bu durumu etkileyen en önemli faktör ise, santrallerde (Termik(Doğalgaz, Kömür),Hidroelektrik, vb.) üretilen elektriğin sanayi sitelerine, konut alanlarına ve diğer alanlara kablolar aracılığı ile iletilebilmiş olmasıdır. Ülkemizde de yaklaşık 50 yıllık üretim süreci olan genelde `kablo` olarak bilinen kompozit yapılı bir mamuldür. Kullanım alanları sürekli olarak genişlemekte ve artmaktadır. Bu durumu etkileyen en önemli faktör kompozit yapıdaki kablonun üretiminde kullanılan makine proseslerinin gelişmiş olmasıdır. Ülkemizde kabloların kullanım alanları çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Otomotiv üreticileri, elektrikli alet ve elektronik cihaz üreticileri, İnşaat sektörü, Uçak ve Uzay bilimlerinde, İletişim (internet, radyo, televizyon,) ve vb. alanlarda artarak kullanılmaktadır. Bu tür malzemelerin çevreye genel de `negatif` olarak kabul edilen etkilerini kontrol altında tutulabilmek amacıyla, yasa koyucu tarafından ilk yasal zorunluklar (4/3/1991 20814 sayılı `Katı Atık Kontrolü Yönetmeliği`; Daha sonra 14/3/2005 25755 sayılı `Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği` ve 5/7/2008 26927 sayılı `Atık Yönetimi Genel Esasları İlgili Yönetmelik` ) getirilmiştir. Ayrıca 2/4/2015 29314 sayılı `Atık Yönetim Yönetmeliği` bu yönetmeliklerin yerini almıştır. Bu gelişmeler çerçevesinde `Atık Bakır Kablo Geri Dönüşüm Sektörü` olumlu etkilenmiş ve bu konuda yeni sorumluluklar üstlenmiştir. Bu çalışmada, `Atık Plastik Bakır Kablo Geri Dönüşüm` işi yapan işyerlerinde kullanılmakta olan `Plastik ve Bakırı Ayrıştıran Makinalarda` makinelerin imalatlarından, kullanımlarından ve bakımından kaynaklı tehlikeler araştırılmış bazı çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Risk değerlendirmeleri; PHA ve HRN risk analizi metotlarıyla karşılaştırmalı olarak yapılmıştır. Tespit edilen riskler; `Makine Emniyeti Yönetmeliği` ve `İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları yönetmeliği`, Emniyet Standardı TS EN ISO 12100:2010, Elektriksel tedbirlerle ilgili TS EN 13849, kapsamında analiz edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Geri Dönüşüm, Kompozit, Kablo, Makine, Standart

İn the world, With the introduction of electricity as an energy source, the development of the industry has accelerated and the quality of life of people has increased. The most important factor affecting this situation is that the electricity produced in power plants (Thermal (Natural Gas, Coal), Hydroelectricity, etc.) can be transmitted to industrial sites, residential areas and other areas through cables. It is a composite product, generally known as `cable`, with a production process of about 50 years in our country. Its areas of use are constantly expanding and increasing. The most important factor affecting this situation is the development of machine processes used in the production of composite cable.The usage areas of cables cover a very large area in our country. Automotive manufacturers, electrical instrument and electronic device manufacturers, Construction industry, Aircraft and Space sciences, Communication (internet, radio, television,) and etc. It is used increasingly in areas. In order to control the effects of such materials that are generally accepted as `negative` to the environment, the first legal obligations (`Solid Waste Control Regulation` numbered 4/3/1991 20814; Later `Hazardous No 14/3/2005 25755` Waste Control Regulation `and` Waste Management General Principles Related Regulation `numbered 5/7/2008 26927). In addition, `Waste Management Regulation` numbered 2/4/2015 29314 replaced these regulations. Within the framework of these developments, the `Waste Copper Cable Recycling Sector` has been positively affected and assumed new responsibilities in this regard.In this study, some hazards arising from the manufacturing, use and maintenance of machines in `Plastic and Copper Separating Machines` used in workplaces that perform `Waste Plastic Copper Cable Recycling` have been investigated and some solution suggestions were made. Risk assessments; It was made comparatively with PHA and HRN risk analysis methods. Identified risks Analyzed with in the scope of `Machinery Safety Regulation` , `Regulation on Health and Safety Conditions in the Use of Work Equipment`, ''Safety Standard TS EN ISO 12100: 2010, TS EN 13849 on electrical measures''.Keywords: Recycling, Composite Cable, Machine, Standard