Okul öncesi hikâye kitaplarındaki toplumsal cinsiyet rollerinin kitabın metinsel içeriği ve kitabın resimleri açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ödüllü okul öncesi dönem hikâye kitaplarındaki metinsel ve görsel içeriklerin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelemektir.Yapılan çalışmada kitap seçme aşamasında 50 okul öncesi öğretmenine okulda sıklıkla okudukları kitaplarınız nelerdir sorusunda alınan geri bildirimlerde kitapların büyük kısmı ödül alan yazarlardan ya da ödüllü kitaplardan oluşmakta olduğu gözlemlenmiştir. Öğretmenler Türkiye'nin çeşitli illerinde aktif görev yapan veya yüksek lisans, doktora yapan akademik öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın veri toplama sürecinde ilk olarak ödüllü kitapların listesi belirlenmiş ve bu kitaplar tekrardan öğretmenlerin görüşlerine sunulmuştur. Öğretmenlere bu kitapların toplumsal cinsiyet açısından çocukların gelişime yönelik en çok hangilerinin katkıda bulunabileceği sorulmuş ve en fazla tercih edilen 9 adet yazarı ve çizeri aynı olan ödüllü okul öncesi dönem hikâye kitabına karar verilmiştir. Araştırma nitel bir araştırma olup, seçilen okul öncesi kitapların metinsel içeriği ve resimleri incelenerek toplumsal cinsiyet rolü üzerine hazırlanan kriterler üzerinden kitapların doküman analizi yöntemi ile içerik analizleri yapılmıştır. Kitaplara uygulanan değerlendirme formları araştırmacı tarafından revize edilen bir değerlendirme formu göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Kriter Alabay (2014)'ın Oyuncak Reklamlarının Mesajı: `Bana Cinsiyetini Söyle, Sana Oyuncağını Söyleyeyim…` adlı çalışmasında geliştirdiği bir değerlendirme formu olup, ilk geliştiren kişinin görüşleri de alınarak kitapların incelenmesinde kullanılmak üzere uyarlanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda ödüllü okul öncesi hikâye kitaplarının metinsel ve resimleri incelendiğinde toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin alt başlıkların genelinde toplumsal cinsiyet açısından olumlu durum sergilendiği gözlenmiştir.

The purpose of this study is that in most studies on gender, negative examples are often chosen as a sample in the study of books, which are one of the important sources that contribute to the development of children, in form and content. These choices are of course thought to negatively affect the results of the research. From this point of view, it is necessary to see and examine what kind of findings should be done about gender findings in case of choosing award-winning story books as a sample group.In the study, it was observed that the majority of the books consisted of award-winning authors or award-winning books in the feedback received on the question of what are your books that they frequently read in school to 50 preschool teachers during the book selection phase. Teachers engaged in active duty in the various provinces of Turkey or graduate, is composed of academic doctorate students. In the data collection process of the research, firstly, the list of awarded books was determined and these books were presented to teachers' opinions again. Teachers were asked which of these books could contribute to the development of children in terms of gender, and the award-winning preschool storybook with the same 9 most preferred writers and illustrators was decided. The research is a qualitative research, and the textual content and pictures of selected preschool books are examined, and content analyzes are carried out using the document analysis method of the books based on the criteria prepared on the role of gender. The evaluation forms applied to the books were examined by considering an evaluation form revised by the researcher. Message of Toy Ads by Alabay and Yagan (2014): It is an evaluation form developed in his work called `Tell Me Your Sex, Let Me Tell You Your Toy ...` and it was adapted for use in the review of the books by taking the opinions of the first developer. As a result of the study, when the textual and pictures of the award-winning preschool story books are examined, it is observed that there is a positive situation in terms of gender in the subtitles regarding gender roles.