İmam Cafer es-Sâdık`a isnat edilen tasavvufi tefsir ve metodu

Abstract

Hicrî 80 tarihinde Medîne'de doğan ve 148'de yine aynı yerde vefat eden İmam Cafer es-Sâdık, Şîiler kadar Ehl-i Sünnet'in de önem verdiği ve saygıyla andığı bir şahsiyettir. Yaşadığı dönemin siyasi karışıklıkları içinde ilim ve irfanla meşgul olma yolunu seçmiş ve yüzlerce öğrenci yetiştirmiştir. Büyük fakihlerden Ebû Hanîfe, Malik b. Enes, Süfyan es-Sevrî, Süfyan b. Uyeyne ve daha birçok bilgin ondan ders almıştır.İmam Cafer'e yüzlerce eser isnat edilmiştir. Bunlardan bazıları tefsir ile ilgilidir. Bir nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Nâfiz Paşa/65'te kayıtlı olan eser, ona isnat edilen ilgi çekici bir tefsirdir. Bu tefsirdeki tasavvufî-işârî ayet yorumlarından oluşan rivayetler, yedi kişilik bir rivayet zinciriyle İmam Cafer'e dayandırılmıştır. Tefsirde ayetlerin bir kısmının açıklaması bulunmaktadır. Şimdiye kadar ayrıntılarıyla incelenmemiş olan bu eserin diğer bir nüshası İrlanda Chester Beatty/5253'te kayıtlıdır. Hindistan'da olduğu belirtilen, rivayet zinciri farklı üç nüsha daha vardır.Bu tezde İmam Cafer es-Sâdık, bütün yönleriyle tanıtılmaya çalışılmıştır. Ona isnat edilen çok çeşitli eserler tafsilatlı olarak belirtilmiştir. Nâfiz Paşa-65 ve Chester Beatty-5253 nüshaları tetkik edilmiş ve tefsirin metodu ayrıntılarıyla ortaya konmuştur. İmam Cafer'e isnat edilen tefsirle diğer bazı işârî tefsirler mukayese edilmiş, benzer ve farklı taraflar tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca tefsirin analizi sonucu ortaya çıkan onlarca tasavvufî terim alfabetik olarak sunulmuş ve adeta küçük çaplı bir tasavvufî terimler lugati oluşturulmuştur.Sonuç itibariyle bu tez çalışması: Üzerinde dikkatle durulması gereken bir eser olan, İmam Cafer es-Sâdık'a isnat edilmiş tefsirin metodolojik analizini içermektedir. Bunun yanı sıra, işâri-tasavvufî tefsirler arası yapılan mukayeselerden ilgi çekici sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmamız genelde işârî-tasavvufî tefsir ve özelde İmam Cafer tefsiri ile ilgili akademik çalışmalara bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Born in Madina in the year 80 after hijra Imam Jafar as-Sadeq, Prophet Muhammad's descendants was a great man of science and worship. According to Shia, he is one of Ahl-i Bait's twelve imams. He is always a great respect for the Ahl al-Sunnah who are the spiritual leaders. Imam Jafar's house in Madina, served as an Islamic university, science centers that have emerged from the many religious scholars. Imam Jafar was attributed to the works of hundreds of large and small. This works in astronomy, chemistry, natural sciences, such as those that are related. Undoubtedly the most important of these are the ones related to Islam. Interpretation of the Quran at the beginning of their work is related to income.Mystical method of interpretation of the Quran, is not a common method. The apparent meaning of the verse, this method can not be denied. But by the apparent meaning, the mystical meaning of the verses that are claimed. Hasan Basri is the first known representative of Sufi commentaries. His commentary today, we unfortunately do not exist. For this reason, we have examples of the oldest Sufi interpretation belongs to Imam Jafar.Attributed to the Sufi interpretation of Imam Jafar has five copies of the manuscript. Interpretation of the oldest copies of the Hijra 10. Century dating from Ireland/ Chester Beatty-5253 is a copy. Suleymaniye Library, Nâfiz Pasha-65 copy is single copy in our country and the oldest is the second copy. During our work we analyze these two copies of the interpretation of the method, detailed content, the place of the mystical interpretation of tradition, in some mystical interpretation, we tried to determine the possible effects. The remaining three of five copies of the aforementioned is in india, narrative chain is different and this is not as old as two copies.At the beginning of the Thesis: In the Umayyad and Abbasid periods, long analysis about Imam Jafar?s life, birth of political and theolojical divisions and Quran interpretation of early period studies.In the first part of the Thesis: Imam Jafar's life and personality of science, teachers, students and the works attributed to him are mentioned.In the second part of the Thesis: the mystical commentary attributed to Imam Ja'far, copies of this commentary and the method followed in the detailed commentary will be considered.The third and final section of the thesis: Terms of mystical and interpretations has been analyzed. Compared with other mystical commentaries of some of them are included in this section.