İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde okula yabancılaşma ve okulu bırakma eğilimi: Şanlıurfa ili örneği

Abstract

Bu araştırma, ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okula yabancılaşma ve bunun sonucunda ortaya çıkan okulu bırakma eğilimlerinin hangi düzeyde olduğunu belirlemek ve gerek yabancılaşma gerekse okulu bırakmaya yol açan etkenleri ortaya koyabilmek amacıyla yapılmıştır. Betimsel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın nicel verileri, 2011-2012 öğretim yılında Şanlıurfa İl Merkezi ile Bozova, Siverek, Suruç, Birecik, Harran ve Viranşehir ilçelerinde bulunan ilköğretim okullarının ikinci kademesinde öğrenim görmekte olan 621 öğrenciden elde edilmiştir. Araştırmanın nitel verileri ise Şanlıurfa ili merkezinde yaşayan ve ilköğretimi tamamlamadan okulu terk etmiş 20 öğrenci ile yapılan görüşmelerden elde edilmiştir.Araştırma verileri nicel ve nitel yöntemlere uygun olarak hazırlanan form ve ölçek yoluyla elde edilmiştir. Bu kapsamda öğrencilerin kişisel özelliklerini ve okulu bırakma eğilimine etki eden değişkenleri belirlemek üzere araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ve okula yabancılaşma düzeylerini belirlemek üzere araştırmacı tarafından geliştirilen Okula Yabancılaşma Ölçeği (OYÖ) kullanılmıştır. Ayrıca araştırmanın nitel verileri için yarı yapılandırılşmış Görüşme Formu kullanılmıştır. Nicel veriler, SPSS 17.0 programıyla bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. Nicel verilerin analizinde, frekans ve yüzde dağılımı, aritmetik ortalama ve standart sapma, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve çapraz tablolama (Crosstabs) metodları kullanılmıştır. Görüşme yoluyla elde edilen nitel veriler ise betimsel analiz yoluyla incelenmiş ve yorumlanmıştır.Araştırma bulguları, öğrencilerin genel olarak okula düşük düzeyde yabancılaşma yaşadıklarını ortaya koymuştur. Araştırmada ayrıca, öğrencilerin en yüksek düzeyde güçsüzlük alt boyutunda, en düşük düzeyde kuralsızlık alt boyutunda yabancılaşma yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, genel olarak ilköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin % 14,7' sinin herhangi bir sebeple okulu bırakma eğiliminde oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan, öğrencilerin okula yabancılaşma düzeylerinin ve okulu bırakma eğilimlerinin cinsiyet, bir işte çalışma durumu, akademik başarı, şiddet eğilimi, okulda kavgaya karışma, ailede konuşulan dil, ailenin ekonomik durumu, aile ilişki düzeyi, aile baskısı, okulların bulunduğu ilçe, idareci ve öğretmenlerden memnuniyet, idareci ve öğretmenlerden haksız yere dayak yeme, yakın arkadaşların okul başarı düzeyi değişkenlerine ve yakın arkadaşların okulu bırakma eğilimlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Okula yabancılaşma, Okulu bırakma, İlköğretim Okulu, İlköğretim Öğrencileri

This research has been conducted with the aim of determining the levels of school alienation among secondary school students together with the rates of dropout tendency seen as a result of alienation. In addition, it aims at stating the factors that affect both school alienation and school dropout. The quantitative data of this research, which was conducted with the descriptive scanning model, were obtained from 621 secondary school students studying at the secondary schools located in the centre of Şanlıurfa province as well as Bozova, Siverek, Suruç, Birecik, Harran and Viranşehir districts. On the other hand, the qualitative data of this research were obtained through the interviews with 20 students who dropped out of school before graduating from secondary school.Research data were obtained through a form and a scale which were designed in accordance with the quantitative and qualitative methods. Within this context, Personal Information Form, which was prepared by the researcher in order to determine the personal data of students as well as the variables affecting school dropout and School Alienation Scale (SAS) were used in order to find out their levels of school alienation. Moreover, for the qualitative data of this research semi-structured Interview Form was used. The Quantitative data were analyzed through SPSS 17, 0 program in computer environment. In the analysis of quantitative data, frequency and percentage distribution, arithmetic mean and standard deviation, t-test, one-way variance analysis (ANOVA) and Crosstabs methods were used. The Qualitative data which were obtained from interviews were examined and interpreted through the descriptive analysis method.Research findings suggest that students generally have a low level of alienation to school. On the other hand, it has been found out that students have the highest level of alienation on weakness sub-dimension while they have the lowest level of alienation on anomie sub-dimension. Moreover, it has been found that generally 14, 7 % of secondary school students have the tendency to drop out of school for any reason. Besides, it has been discovered that school alienation levels and dropout tendencies of students indicate significant differences according to gender, working somewhere, academic achievement, violence tendency, getting involved in fights at school, the language spoken within family, economic condition of a family, relationship level within family, family pressure, district of schools, satisfaction with administrators and teachers, taking a beating from administrators and teachers unjustly, close friends? success levels at school together with the dropout tendency of close friends.Key Words: School alienation, School dropout, Secondary School, Secondary School Students