Başlangıcından XVIII. yüzyılın sonuna kadar Mevlevilik-devlet ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada, Mevlânâ Celâleddin Rûmî (öl. M.1273) ve Mevlevîlik tarîkatı şeyhlerinin devlet adamları ile olan ilişkileri ele alınmıştır.Bu bağlamda, Mevlânâ'nın Selçuklu ve Moğol devlet adamları ile olan münâsebetleri üzerinde özellikle durulmuştur.Çalışmamızda tespit edebildiğimiz kadarıyla, Mevlevîlik tarîkatının kurumlaşmasınıMevlânâ'nın takipçileri sağlamışlardır. Bu bağlamda, Mevlânâ'nın oğlu Sultan Veled'in ciddi katkıları olmuştur. Mevlevî ileri gelenlerinin Osmanlı Devlet adamları, özellikle de III.Selim (1761-1808) ile kurdukları yakın ilişki,tarîkatın gelişmesini ve bir devlet kurumu haline gelmesini sağlamıştır.Mevlevîlik, âdetâ Osmanlı Devleti ile doğmuş ve onunla XX. yüzyılın başlarında tarih sahnesinden çekilmiştir. Günümüzde Mevlevîlik tarîkatı faâl olmamakla beraber, Mevlânâ'nın başta Mesnevî olmak üzere eserleri hâlâ önemini korumaktadır.Anahtar Sözcükler:Mevlânâ Celâleddin Rumi, Mevlevîlik Tarîkatı,Anadolu Selçuklu Devlet Adamları, Osmanlı Devlet Adamları, Sultan III.Selim, Mesnevî.

This study examines Mawlana(d. 1273), one of the most important influential spiritual leaders of his time,and his relationship with the statesmen of his period. In particular, his relationship with the Seljuk andMongol statesmen is studied.In addition, the relationship between his followers and the statesmen is investigated. This study has indicated that the Mawlawi order was turned into an institution by his followers. His son Sultan Veled played an important role in this respect. It has been underlined that the close relationships between Mawlawi Sheiks and the Ottoman sultans, in particular, Sultan Selim III (1761-1808) contributed to the development and the institualization of this order. Although Mawlana's books, especially Masnawi still plays a role, the order lost importance and influence with the disintegration of the Ottoman Empire. Keywords: Mawlana Jalal al-Din Rumi, Mawlawi order,thestatesmen of the Anatolian Seljuks, the statesmenof the Ottoman Empire, Sultan Selim III, Masnawi